Czy odniesienia mistyczne mają wagę przy kształtowaniu rozumienia Polskiej Racji Stanu?
Już po napisaniu poprzedniej notki na ten temat, przeglądałem książkę „Czas i przestrzeń” zawierającą kilka artykułów powiązanych z historią Polski. Jest tam też tekst G. Tokarza „Polska i Rosja – mistyczne sąsiedztwo – koncepcja Andrzeja Towiańskiego”.
Towiański nie jest zbyt wysoko cenionym myślicielem w polskiej historiozofii. Jednak jego wpływ na Mickiewicza i Słowackiego jest zauważalnie istotny, a zatem ma przełożenie na polskie rozumienie zależności występujących między Polską a Rosją.
Moje zainteresowanie wzbudziło twierdzenie, że Polacy i Rosjanie są sobie braćmi (słowiańszczyzna), przy czym Polak posiada starszeństwo ducha, gdy Rosjanin jest starszy względem ziemi.
Obie strony wypełnią zadanie istnieje możliwość współpracy i współżycia w pokoju.
Czemu akurat to twierdzenie wydaje się istotne w odniesieniu do idei Cywilizacji Polskiej? Bo widać pewną paralelę . Przy przedstawianiu idei Cywilizacji Polskiej wskazywałem, że ta idea realizowana w Rzeczypospolitej była wzorem dla sposobu organizacji państwa i stanowiła przykład dla ościennych narodów. Ten rodzaj stosunków społecznych nie może być wprowadzany odgórnie a wynikać z dojrzałości społeczeństw do wybrania takiego modelu rozwoju.
Zaszłości historyczne są tego przykładem; Rzeczpospolita sięgała swymi wpływami księstw ruskich, a pod koniec XVI wieku (i początku XVII w.), istniała duża szansa na utworzenie struktury w której znalazłyby swe miejsce, poza Królestwem Polskim, Wielkim Księstwem Litewskim, Stanami Pruskimi itd., także Ruś (kijowska) i Wielkie Księstwo Moskiewskie.
Spoiwem byłyby wartości określone w idei Cywilizacji Polskiej, a które szerzej można by nazwać Cywilizacją Słowiańską, jako wyodrębnienie z systemu filozofii personalistycznej.
Powyższe zdanie brzmi nieco dziwnie. Jednak z perspektywy systemu filozoficznego takie rozważanie są spójne logicznie.
Co ciekawe – mija 400 lat ot tamtych okoliczności i sytuacja się powtarza: obecnie znowu powstały warunki, gdzie poszukiwana jest idea spójności państw regionu.
Sprawy Ukrainy nie da się rozwiązać bez czynnika ideowego na bazie którego można ukształtować relacje między Polską a Rosją.
Rosja jest zbyt potężna (starszeństwo ziemi wg Towiańskiego), aby można jej narzucić coś siłą. Z kolei Rosja może ulec wpływom idei Cywilizacji Polskiej, ale tylko wtedy, gdy będzie przekonana, że są to zamierzenia wynikające z wyboru drogi duchowego rozwoju. To z kolei wymaga uświadomienia sobie, że miejsce Polski nie jest w strukturach UE (i chyba jest to już zauważalne). Polska nie może występować względem Rosji jako unijny wasal.
Można uformować twierdzenie, że kluczem do przyszłości jest obecnie stonowane stanowisko względem Ukrainy, poszukiwanie wspólnej płaszczyzny względem Rosji w gronie Węgry, Rumunia, Polska, przy zaznaczonej odrębności wobec UE tej grupy.
A jak będzie? Zobaczymy.
„Czas i przestrzeń” (Zbiór artykułów pod redakcją naukową Leszka Sykulskiego).ISBN 978-83-935566-0-1 Wydawnictwo NETER. Częstochowa 2013
Wypowiedz się
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.