dr Ryszard Ślązak
Rozdział IV
4.1 Doradztwo prywatyzacyjne
W poprzednich rozdziałach przedstawiono opis prowadzonej polityki prywatyzacyjnej w pierwszym etapie lat1990-94, jako narzędzia do zmiany systemu socjalistycznej gospodarki centralnie planowanej na kapitalistyczną gospodarkę wolnorynkową. Okres ten kończy się denominacją złotego, wprowadzonej w 1995 roku. Niżej prezentujemy wpływy ze sprzedaży prywatyzacyjnej przedsiębiorstw/spółek państwowych, jako że sprzedaż zakładów pracy kapitałowi zagranicznemu, miała być głównym źródłem dopływu kapitału wolnodewizowego do kraju. Jak zakładano, że dzięki jego napływowi gospodarka miała się szybciej rozwijać i już jako wolnorynkowa.
W założeniach i w prezentacji autorom nowej polityki ekonomicznej zupełnie umknęły z pola widzenia koszty przeprowadzenia gospodarki na tory wolnorynkowe, a głównie koszty przeprowadzania powszechnej prywatyzacji we wszystkich dwudziestu dwu branżach gospodarki i w sektorze rolnym. Uzupełniając te luki, w pracy zostaną wykazane koszty prywatyzacji w dotychczas przemilczanym w literaturze ekonomicznej w przedmiocie doradztwa prywatyzacyjnego, stanowiącego na zamówienie władz, jako usługa w doradztwie prywatyzacyjnym. Prezentacja danych zawiera koszty obsługi prywatyzacyjnej danego państwowego podmiotu gospodarczego oraz koszty obsługi, doradztwa świadczonego przez firmy zagraniczne i krajowe organom władzy gospodarczej.
W obsłudze tej występowało przygotowywanie wszelkiego rodzaju analiz i raportów przed prywatyzacyjnych i opis /instrukcyjny/ samego przebiegu procesu prywatyzacji, każdego prywatyzowanego przedsiębiorstwa, wycena polskich firm, czy nawet ustalanie ceny jaką powinien zapłacić za polska firmę zagraniczny nabywca, w jakiej walucie, i czy jednorazowo czy w systemie ratalnym. W dokumentacji państwowej obsługę procesu prywatyzacji nazwano doradztwem prywatyzacyjnym. Ponoszone koszty tych usług świadczonych dla władzy, ostatecznie obciążały państwo, bo na ich pokrycie minister finansów uzyskał w roku 1991 kredyt dolarowy w Banku Światowym, z którego pokrywano te zobowiązania i dokonywano płatności na zagranicę.
Ten rodzaj usług, zwany doradztwem prywatyzacyjnym, był realizowany w znaczącej większości przez różnorodne firmy z różnych krajów zachodnioeuropejskich i Ameryki Północnej. Oprócz instytucjonalnego zagranicznego doradztwa prywatyzacyjnego, byli zagraniczni doradcy zatrudnieni w Ministerstwie Finansów i w innych resortach.
Najliczniejsza grupa była zatrudniona w Ministerstwie Finansów. Jako doradcy ministra byli włączani do procedur prywatyzacyjnych prowadzonych w Ministerstwie Przekształceń Własnościowych, lub w innych resortach dokonujących prywatyzacji swoich branżowych przedsiębiorstw? Przykładowo w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranica, które pełniło funkcje nadzoru właścicielskiego nad przedsiębiorstwami handlu zagranicznego, które w końcu lat 1980-tych były przekształcane w spółki z o.o. i MWGzZ, jako większościowy w nich udziałowiec prowadził procedury prywatyzacyjne przedsiębiorstw handlu zagranicznego, /phz/. Procedury te polegały na przygotowaniu dokumentacji prywatyzacyjnej, przez firmy doradcze.
Dla przeprowadzenia tych procedur był powolny w tym ministerstwie zespół ds. prywatyzacji phz, ulokowany w ramach departamentu ekonomicznego MWGzZ. Zadaniem tego zespołu było pilnowanie terminów opracowywania materiałów, analiz i ekspertyz prywatyzacyjnych wykonywanych przez firmy zagraniczne, i ich ocena przydatności dla opracowania wniosku MWGzZ, kierowanego do Ministerstwa Przekształceń Własnościowych dla dokonania aktu sprzedaży danego phz. W zespole tym byli pracownicy, przedstawiciele różnych departamentów MWGzZ, w którym także pracowali przedstawiciele zagranicznych firm doradczych zaangażowani przez Ministerstwo Finansów. I to oni sprawowali nadzór nad poszczególnymi phz-mi. To oni mieli we wszystkich sprawach decydujący głos, często odmienny, zajmowali bardziej niekorzystne dla polskiego interesu stanowisko stanowiska, niż nasi eksperci specjalizujący się w dziedzinie handlu zagranicznego. W skład tego zespołu wchodził też doradca ministra finansów.
Najbardziej ważnym i obciążającym zadaniem tego zespołu była ocena merytoryczna i prawna materiałów prywatyzacyjnych przygotowywanych przez doradców zagranicznych, i dokonanie formalnego ich przyjęcia. Główny i decydujący głos niemal zawsze miał doradca ministra finansów. Bez jego aprobaty nie mógł być przyjęty raport prywatyzacyjny. Jeśli np. nasi eksperci kwestionowali ocenę raportu prywatyzacyjnego, jako nietrafną, zbyt pobieżną z zaniżoną wartością danego phz,, wówczas zagraniczna firma doradcza powinna rzetelnie i profesjonalnie udowodnić, że cena jest właściwie określona w oparciu o wszystkie parametry ekonomiczne, wskazać przyjęte parametry do takiej oceny/wyceny . Jeśli zagraniczny doradca ministra finansów nie zgłosił sprzeciwu do stawianych przez naszych, krajowych ekspertów zastrzeżeń, to mimo, że nasi eksperci mieli zastrzeżenia, był on przyjmowany.
Jeśli ten decydujący doradca nie podzielał stanowiska naszych ekspertów, a niemal zawsze stał po stronie firmy zagranicznej, to taki raport prywatyzacyjny był przez ministrów przyjmowany. Takie i swoje stanowiska uzasadniał, tym, ze cena/wartość danego phz została wyszacowana w oparciu o zalecane metody szacunku określone przez ministra przekształceń własnościowych, i metodologicznie jest zgodna z tymi metodami, i, że ocena/wycena musi wynikać tylko z tej metodologii. Metoda była niepodważalna, ponieważ była uprzednio opracowana przez zagranicznych doradców dla tegoż ministerstwa i zatwierdzona przez ministra przekształceń prywatyzacyjnych.
Zasadniczy wpływ na wycenę phz miały parametry, jakie były przyjmowane do obowiązującej metodologii, pochodzącej z zachodnich firm doradczych/konsultingowych, z krajów o ustabilizowanej długoterminowo gospodarce rynkowej. Były one nieadekwatne do polskich warunków, bo nasza gospodarka trwała jeszcze w systemie socjalistycznym, a mechanizmy rynkowe należało dopiero budować i wprowadzać w średnim, jeśli nie dłuższym horyzoncie czasowym.
W opracowaniu niniejszym prezentujemy wpływy ze sprzedaży prywatyzacyjnej przedsiębiorstw/spółek państwowych oraz strukturę kosztów za doradztwo prywatyzacyjne z pierwszego okresu prywatyzacyjnego, w podziale na poszczególne lata i zbiorczo za lata 1990-94.
Doradztwo prywatyzacyjne zachodnich instytucji i to z różnych krajów było realizowane ze szczególną intensywnością w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych minionego wieku, niemal wyłącznie przez różnorodne zachodnie firmy doradcze, banki i ich spółki, które w większości nigdy w przeszłości do roku 1990 nie współpracowały z polskimi instytucjami, bankami, przedsiębiorstwami, czy mówiąc ogólnie nawet z Państwem. Nagle we wszystkich dziedzinach naszego życia gospodarczego i to od roku 1991, doradzały, jak i nawet całe branże gospodarki polskiej, nawet z branży handlowej i usługowej, i które nasze przedsiębiorstwa/spółki dla kogo sprywatyzować.
W końcu lat osiemdziesiątych autor, pracując w grupach eksperckich ogłosili zasadę-program koniecznej nowej polityki gospodarczej, jako tzw. restrukturyzacji przedsiębiorstw wytwórczych i usługowych w gospodarce narodowej, analogicznie jak program oddłużenia zagranicznego Państwa, celem ochrony przemysłu narodowego przed pospieszną i inspirowaną z Zachodu prywatyzacją. Ta idea ekonomicznej restrukturyzacji, choć początkowo została przyjęta, to w krótkim czasie została przez nowe władze odrzucona, ponieważ jakby nie mieściła się w przyjętej przez nie doktrynie dekomunizacji majątkowej państwa i powszechnej prywatyzacji, w metodą tzw. terapii szokowej.
To ten i taki program miał być konsekwentnie realizowany, odpowiadał interesom rozwoju gospodarczego i stabilizacji siły gospodarczej Państwa, a był skrzętnie wyciszany, tłamszony i ukrywany aż do zapomnienia. Został on przytłumiony pojawieniem się niemal rewolucyjnie doktryny prywatyzacyjnej. Jej sposób i przebieg był zatajany w praktyce gospodarczej. Był znany tylko dla wybranych wykonawców i korzystających nabywców. Jak już wspomniano, nazwano ją programem przyśpieszonej i powszechnej prywatyzacji, zbawczej na wszelkie trudności gospodarcze, głównie ze względu na potrzebę wzrostu dochodów budżetowych państwa, z lansowanym od października 1989 roku publicznym przeświadczeniem, że dużymi polskimi przedsiębiorstwami, nazywanymi ‘molochami’ nie da się sprawnie zarządzać, choć nie było wiadomym, przez kogo, nie mogły by być sprawnie zarządzane? I to w okresie, kiedy w Polsce żyło ponad 1,5 mln obywateli z wyższym wykształceniem.
Na tak przygotowywanym podłożu propagandowym do jej szybkiego i cichego przeprowadzenia, można się było odwołać do zagranicznej pomocy doradczej, choć mnóstwo polskich ekspertów gospodarczych żyjących i pracujących poza granicami państwa, pracujących nawet w różnych międzynarodowych organizacjach gospodarczych, w zagranicznych uczelniach, instytutach, zgłaszało liczne programy reformatorskie i deklarowało przybycie i swoją pracę nad zreformowaniem naszej gospodarki i doradzaniu rządowi nad jej przeprowadzeniem. Z ofert tych prawie w ogóle nie korzystano i nie skorzystano. Wybrano obcych, drogich, głównie instytucjonalnych doradców z różnych krajów Zachodu. To szerokie zaangażowanie doradztwa zagranicznego, w pierwszej kolejności do prywatyzacji przedsiębiorstw handlu zagranicznego prowadziło do wyzbycia się kontroli przez państwo w dziedzinie handlu zagranicznego nad tym ważniejszym procesem przechodzenia z gospodarki socjalistycznej na kapitalistycznie wolnorynkową.
Pozbawiony narodowej kontroli program z doktryny przyśpieszonej dekomunizacji gospodarki poprzez prywatyzację był realizowany praktycznie bez dostępu polskich ośrodków naukowo-badawczych do jego oceny, realizacji i kontrolnego nadzoru. Z tego względu stał się dewiacją gospodarczą, pociągającą w średnim horyzoncie czasowym biedę, niedostatek, a nawet nędzę do stopnia niedożywienia licznych grup lokalnej społeczności, przymusowej ekonomicznie emigracji młodzieży, niosącą nieład społeczny, niezadowolenie społeczne świata pracy, wywołując w społeczeństwie apatię i krytyczność nastrojów społecznych przejawiających się w krótkotrwałych ocenach różnych partyjnych ekip rządzących. Wyzwalał jednocześnie powszechność krytyki całego procesu prywatyzacyjnego, który prawdę mówiąc, jest rażąco krytycznie oceniany przez Naród, choć wychwalany przez zagraniczne koncerny i służące im media.
Należy nadmienić, że prywatyzację przedsiębiorstw w latach 1990-94 prowadzono na kilku szczeblach, rządowym i wojewódzkim, a nawet na poziomie starosty powiatowego. Główne decyzje zapadały na szczeblu centralnym i na poziomie wojewódzkim. na których nie dostrzegano jakby krajowych ośrodków doradczych. Ośrodek centralny nie miał praktycznie krajowych, poza doktrynalnymi, doradców gospodarczych, a doradcy zagraniczni nie znali lub udawali, że nie znają np. prawa dewizowego, gdyż nabywcom zagranicznym nie stawiano wymogu, aby zobowiązania za nabywane polskie podmioty gospodarcze regulowali właśnie w dewizach, i dopiero po wpłacie należności, a nie przed wpłatą, następowało przeniesienie prawa własności z nabywanej spółki i to w stopniu takim, np.51, 70, 80 procent, w jakim nastąpiło nabycie pakietu akcji/udziałów w zakupywanym/nabywanym polskim podmiocie gospodarczym.
Obejmując ten większościowy pakiet akcji/udziałów nabywał niemal automatycznie przeniesienie na niego prawa własności do całego nabytego zakładu, choć nabywali w nim częściowy, a nie całkowity pakiet akcji/udziałów. Resztę, i dalszych płatności za nabycie pozostałej części, bo uprzednio nabył tylko część/ do pełnego pakietu akcji/udziałów już nie płacili z własnych środków przesyłanych z zagranicy, który powinien być ujęty w polskich statystykach, jako dopływ kapitału obcego, lecz płacili z zysku uzyskiwanego, wypracowanego w tych nabytych polskich przedsiębiorstwach. Produkowane w tych przejętych fabrykach wyroby, nawet jeszcze niezmienione asortymentowo, często były już zbywane/sprzedawane już pod nazewnictwem/szyldami obcych nabywców, a nie pod polską nazwą dotychczasowego naszego zakładu. Natychmiast ograniczało to eksport tego dotychczasowego naszego przedsiębiorstwa.
Występowała zasada własnego uznania i już na rzekomo swoje wyroby czy usługi radykalnie podnosili ceny, i z tak uzyskiwanych zysków płacili za nabycie pozostałej części pakietu do nabycia palnego, czyli całego zakładu.. Nabywcy zagraniczni, nabywając pakiet, nawet nie kontrolny akcji/udziałów w danej naszej spółce sami i bezprawnie zmieniali nazwę firmy/spółki i z polskiej na zagraniczną, przez co niemal natychmiast zrywali jej dotychczasowe stosunki ekonomiczne z zagranicą, a nawet z rynkiem krajowym, wprowadzając przede wszystkim w kraju już rzekomo swoje wyroby czy usługi, pod swoją nazwą firmową, ale o znacznie wyższych cenach. Takim przykładem może być przejęty przemysł farmaceutyczny, że wprowadzane do aptek leki producentów przejętych przez kapitał obcy, niemal natychmiast stawały się znacząco droższe od leków dotychczasowych.
Nabywcy zagraniczni nabywali polskie przedsiębiorstwo/spółkę bez względu na wielkość/wysokość procentową nabywanego pakietu akcji/udziałów nawet nie w całości 100-procentowej prawo własności, które od momentu jego nabycia dawało im prawo swobodnego nim dysponowania, nawet do natychmiastowego zbycia włącznie. Zastanawiającym jest, że doradcy zagraniczni na kwestię dewizową w ogóle nie zwracali uwagi, pomijali ją, wiedząc, że złoty polski nie jest walutą wymienialną, i że wszelkie stosunki ekonomiczne Polski z zagranicą /z Polski i do Polski/ były regulowane w wyrażeniu finansowym tylko w obcych wymienialnych walutach. Rozliczenia dewizowe z zagranicą prowadziły wówczas w kraju tylko trzy uprawnione dewizowo państwowe podmioty gospodarcze, NBP, jako bank centralny kraju, Bank Handlowy w Warszawie S.A. oraz Bank Pekao S.A. Nie było to jednak dostrzeżone przez nasze władze.
W statystyce dewizowej z tego okresu niewiele tych wpływów dewizowych można się doszukać, co znaczy, że większość tych prywatyzacyjnych zagranicznych zobowiązań była kombinacyjnie regulowana w złotych, a wiec środkami finansowymi pochodzącymi z różnych operacji i spekulacji dokonywanych na rynku polskim, w tym także ze sprzedaży już nabytego mienia po uzyskaniu przeniesienia prawa własności ze zbywanej spółki na danego zagranicznego nabywcę. Zagraniczni doradcy postępowali jakby mieli jakieś odmienne przywileje dewizowe, czy nawet zwolnienia podatkowe, które dziś są jakby przez ekonomistów zapomniane czy zgubione w euforii propagandowej i w ocenach analitycznych. Wszystkie te wykombinowane ulgi, upusty czy zwolnienia i płatności dokonywane w złotych zamiast w dewizach wpływały bezpośrednio na poziom ceny i wartość zbywanej/nabywanej spółki, na którą te wszystkie czynniki wpływały na zaniżanie wartości firmy do gotówkowej zapłaty i ostatecznie łącznej wartości zbywanej spółki.
Wartość zbywanych przedsiębiorstw była różnie określana i wyrażano na ten temat powszechnie niezrozumiale opinie. Przypomnieć tu należy wypowiedz publiczną jednego z ówczesnych premierów początku lat dziewięćdziesiątych, że ‘przedsiębiorstwo jest tyle warte ile nabywca chce za niego dać’. W życiu nawet codziennym trudno jest znaleźć durnia, który by chciał dać sam pełną wartość, gdyby nie miał określonej ceny przez sprzedającego. Przecież te wszystkie zachodnie ekspertyzy rzekomo wybitnych geniuszy, którym polskie umysły nie dorastały, nie dostrzegali polskiego państwa jego interesu, wykorzystywali przyzwolenie młodego wówczas naszego aparatu gospodarczego i politycznego, jego niska stopę życiową i mamili ich obiecankami przyszłych i wysoko płatnych prac w przejętych prze ich zagranicznych nabywców firmach.
Firmy zagraniczne, które nabywały w naszych przedsiębiorstwach/spółkach pakiety akcji czy udziałów stawiały poniżający warunek, że ekspertyza prywatyzacyjna nie może być wykonywana przez firmę polską. bo jej nie uznają, uznają tylko te ekspertyzy/analizy, które zostaną wykonane przez firmę zagraniczną. Dlatego dla niektórych prywatyzowanych przedsiębiorstw/spółek takie analizy/ekspertyzy były wykonywane przez kilka zagranicznych firm doradczych z żądaniem niemal natychmiastowej zapłaty nawet po byle, jakim jej wykonaniu. Nie uznawały naszych suwerennych podmiotów doradczych, nawet placówek naukowo-badawczych czy branżowych instytutów, można, więc domniemać się, że nie uznawały jakby suwerenności naszego Państwa.
4.2 Roczne koszty doradztwa prywatyzacyjnego
Niemal od początku procesu przekształceń własnościowych, główne funkcje doradztwa prywatyzacyjnego dla polskich organów gospodarczych pełniły instytucje obcojęzyczne. Miały one niczym nieskrępowany dostęp do organów władzy, która wprost szczyciła się otwartością na współpracę z zagranicą, choć w rażącej różnicy poziomowej, bo nie na równorzędnym poziomie państwowym. Pieniądze za tę obsługę prywatyzacji, jakoś łatwo i naiwnie wydatkowano. Wydatków państwowych nikt nie liczył, gdyż była potrzeba wydatkowania środków państwowych i zameldowania władzom, że pakiet akcji/udziałów danego zakładu został sprzedany, a zakład został sprywatyzowany, a jakim kosztem to już inna cicha sprawa, nikt nie zwracał uwagi, nikt tego nie nadzorował,. bo nikt za nic nie odpowiadał. Były inne priorytety, by jak najszybciej i jak najwięcej przedsiębiorstw sprzedać. Aparat był rozliczany z planu ilościowej sprzedaży firm. Jak już wspomniano, zakres doradztwa był bardzo szeroki? Obejmował rożnego rodzaju analizy, głównie prywatyzacyjne dla poszczególnych podmiotów gospodarczych jak i całych branż, tzw. sektorów. Niżej zostały zaprezentowane firmy doradcze i przedmiot ich analiz, jako koszt doradztwa, w ujęciu rocznym, dla każdego roku oddzielnie w dolarach i w ówczesnych starych złotych.
Tabela 2
Prywatyzacja – Firmy doradcze w 1991 rok
| 1 USD= | 10 582,56 | zł | ||||||
| L.p. | Nazwa doradcy / wykonawcy analiz | Nazwa prywatyzowanego zakładu/spółki | Koszt doradztwa / analiz | Przedmiot doradztwa / analiz | ||||
| w zł | w USD | |||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |||
| 1 | Boston Consulting | sektor samochodowy | 11 032 317 109 | 1 042 500 | Analizy i badania sektorowe – sektor samochodowy | |||
| 2 | Access East European | Zakłady Piwowarskie ‘Żywiec’, w Żywcu | 3 408 621 375 | 322 098 | Analiza przygotowania do sprzedaży akcji | |||
| 3 | Access Ltd. | Okocimskie Zakłady Piwowarskie ‘Okocim’ | 2 169 125 000 | 204 972 | kampania reklamowa, sprzedaż akcji na zagranicę | |||
| 4 | Access Ltd./American Appraisal Poland | Cementownia “Warta” S.A. | 403 300 000 | 38 110 | przygotowanie weryfikacji zanieczyszczenia środowiska, sprzedaż akcji | |||
| 5 | American Appraisal | Polbaf w Głownie | 896 509 232 | 84 716 | Analiza wyceny przedsiębiorstwa | |||
| 6 | American Appraisal | Przedsiębiorstwo Przemysłu Mięsnego S.A., w Opolu | 176 560 000 | 16 684 | ogłoszenie, sprawa zakupu akcji | |||
| 7 | American Appraisal | Kombinat Cementowo-Wapienniczy “Warta” S.A. | 24 320 000 | 2 298 | Ogłoszenie o udziałach | |||
| 8 | Arthur ??? Little International | Odlewnia Żeliwa w Kutnie | 2 410 534 500 | 227 784 | prywatyzacja, doradztwo przed prywatyzacyjne | |||
| 9 | Arthur ??? Little International | WSK-PZL Krotoszyn | 218 334 000 | 20 631 | prywatyzacja, doradztwo przed prywatyzacyjne | |||
| 10 | Arthur Andersen Sp. z o.o. | Zakłady Rowerowe “Romet” w Bydgoszczy | 776 000 000 | 73 328 | memorandum prywatyzacyjne | |||
| 11 | Arthurst Brown | Zakłady Przemysłu Odzieżowego “Wólczanka” S.A., w Łodzi | 10 000 000 | 945 | Doradztwo prawne | |||
| 12 | Bain Company Germany Inc. | Pollena-Bydgoszcz | 8 423 731 421 | 796 001 | Opracowanie strategii prywatyzacyjnej dla sektora kosmetyków | |||
| 13 | Bain Company Germany Inc. | sector elektroniczny | 6 497 791 980 | 614 009 | Analizy i badania sektorowe – sektor elektroniczny | |||
| 14 | Bain Company Germany Inc. | Pollena-Racibórz, Pollena-Nowy Dwór | 1 804 380 746 | 170 505 | prywatyzacja – przygotowanie prywatyzacyjne | |||
| 15 | Bain Company Germany Inc. | “Polgaz” | 5 799 644 160 | 548 038 | analiza prywatyzacyjna | |||
| 16 | Baltic Accountants | “Rema” S.A. w Reszlu | 320 000 000 | 30 238 | reklamy, opracowanie sprzedaży prywatyzacyjnej | |||
| 17 | Barclays de | Walcownia metali – Norblin, w Warszawie | 2 052 363 000 | 193 938 | Doradztwo prywatyzacyjne i sprzedaży akcji | |||
| 18 | Boston Consulting | sektor budowlany | 2 037 595 500 | 192 543 | Analizy i badania sektorowe – sektor budowlany | |||
| 19 | Central Europe Trust Co. | Zakłady Hydrauliki Siłowej w Łodzi | 275 938 428 | 26 075 | analiza prawna i ekonomiczna | |||
| 20 | Central Europe Trust Company. | Zakłady Elektroniki “Tel-Eko” we Wrocławiu | 275 938 428 | 26 075 | analiza prawna i ekonomiczna | |||
| 21 | Assistance Company Ltd. | sektor obuwniczy | 4 243 944 000 | 401 032 | Analizy i badania sektorowe – sektor obuwniczy | |||
| 22 | Assistance Company Ltd. | sektor obrabiarkowy | 3 406 608 000 | 321 908 | Analizy i badania sektorowe – sektor obrabiarkowy | |||
| 23 | Coopers Lybrand | sektor handlu zagranicznego | 409 823 371 | 38 726 | Analizy i badania sektorowe – sektor handlu zagranicznego | |||
| 24 | Coopers Lybrand | Poznańska Fabryka Baterii “Eltra” S.A. w Poznaniu | 805 000 000 | 76 069 | wynagrodzenie za sprzedaż akcji | |||
| 25 | Credit Suisse | Zakłady Cukiernicze “E. Wedel” | 7 672 330 500 | 724 998 | doradztwo, doradztwo gospodarcze – wynagrodzenie | |||
| 26 | Credit Suisse | Analiza sektora obrabiarkowego | 1 076 553 176 | 101 729 | Analizy i badania sektorowe – sektor obrabiarkowy | |||
| 27 | DRT Poland | Polifarb-Cieszyn S.A. | 591 790 000 | 55 921 | Memorandum informacyjne | |||
| 28 | DRT Poland | Polifarb-Wrocław S.A. | 425 000 000 | 40 160 | Memorandum informacyjne | |||
| 29 | Ernst Young | WSK-PZL Świdnik | 451 000 000 | 42 617 | analiza prawna i ekonomiczna | |||
| 30 | Ernst Young | Analiza sektora mięsnego | 1 487 500 000 | 140 561 | analiza sektorów, studium sektorowe | |||
| 31 | Ernst Young | Analiza sektora mięsnego | 1 167 698 200 | 110 342 | Analizy i badania sektorowe – sektor mięsny | |||
| 32 | Ernst Young | Analiza sektora przemysłu ziemniaczanego | 232 323 000 | 21 953 | Analizy i badania sektorowe – sektor przemysłu ziemniaczanego | |||
| 33 | EVIP International Sp. Z o.o. | “Dozachem” | 27 680 000 | 2 616 | memorandum prywatyzacyjno-finansowe | |||
| 34 | Hambros Bank Limited | Cieszyńskie Zakłady Kartoniarskie | 154 383 800 | 14 589 | Ogłoszenia. Usługi związane ze sprzedażą | |||
| 35 | Hambros Bank Limited | Analiza sektora papierniczego | 6 923 160 176 | 654 205 | Analizy i badania sektorowe – sektor papierniczy | |||
| 36 | HBS Holding | “Wólczanka” w Łodzi | 1 625 053 200 | 153 560 | Przygotowanie prywatyzacji | |||
| 37 | International Finance Corporation | Swarzędzka Fabryka Mebli ‘Swarzęc’ | 4 213 631 000 | 398 167 | Analiza prywatyzacyjna | |||
| 38 | Lege Artis | Mostostal-Export S.A., w Warszawie | 280 000 000 | 26 459 | Analiza prywatyzacyjna – do sprzedaży akcji | |||
| 39 | Lege Artis | Fabryka Aparatury i Urządzeń “Famet” w Kędzierzynie-Koźlu | 250 000 000 | 23 624 | Przygotowanie. prac związanych. ze sprzedażą akcji, Przygotowanie. do sprzedaży akcji | |||
| 40 | Maison Liazard | Analiza sektora samochody użytkowe | 1 669 305 000 | 157 741 | Prywatyzacja. przedsiębiorstw. produkujących. samochody | |||
| 41 | Maison Liazard | sektor przemysłu naftowego | 6 690 858 000 | 632 253 | Analizy i badania sektorowe – sektor przemysłu naftowego | |||
| 42 | Nicon Consulting | 400 przedsiębiorstw | 1 800 000 000 | 170 091 | prywatyzacja, opracowanie listy zakładów do prywatyzacji | |||
| 43 | NM Rotschild Poland, sp. z o.o., | “Fampa” w Jeleniej Górze | 2 524 192 500 | 238 524 | Doradztwo prywatyzacyjne i finansowe | |||
| 44 | NMB BH Consultants | Stocznia “Radunia” i “Parnica” | 1 209 997 500 | 114 339 | doradztwo, przygotowanie prywatyzacji | |||
| 45 | Pont Corporation | Milfor, Olsztyn | 349 263 000 | 33 004 | ogłoszenie, memorandum | |||
| 46 | Presspublica | Trans bud – Przedsiębiorstwo Transportu Sprzętu | 56 640 000 | 5 352 | Ogłoszenie do rokowań | |||
| 47 | Price Waterhouse Sp. z O.O. | Zakłady Mechaniczne “Zamet” S.A. w Tarnowskich Górach | 1 101 870 000 | 104 121 | analizy prawne i ekonomiczne | |||
| 48 | Price Waterhouse Sp. z O.O. | Zakłady Mięsne “Pekpol” S.A. w Białymstoku | 469 035 000 | 44 322 | memorandum prywatyzacyjno-finansowe | |||
| 49 | Samuel Montagu | Zakłady Sprzętu Oświetleniowego ‘Polam-Piła’, w Pile | 2 486 025 000 | 234 917 | ||||
| 50 | Sankt Annae Bank | Zakłady Piwowarskie ‘Żywiec’; w Żywcu | 95 725 000 | 9 046 | Prywatyzacja sektora piwowarskiego | |||
| 51 | SG Wartburg | analiza powszechnej prywatyzacji | 3 696 878 105 | 349 337 | program powszechnej prywatyzacji, analizy, badanie na temat prywatyzacji i ogłoszenia za granicą | |||
| 52 | The Boston Consulting | Analiza sektora grupowe budownictwo | 2 094 402 000 | 197 911 | projekt prywatyzacyjny dla branży | |||
| 53 | Rotschild and Sons, | Orbis i Grand, 1991 | 2 647 566 800 | 250 182 | ||||
| 54 | pozostałe 10 polskich firm uczestniczących doradczo, i prasa krajowa w której zamieszczano ogłoszenia | 97 084 617 355 | 9 174 020 | Różne instytucje polskie | ||||
| x | Ogółem | x | 208 432 858 562 | 19 695 883 | X | |||
Źródło: Materiały Sejmowe pochodzące z MSP i MF będące także w posiadaniu Klubów Parlamentarnych, materiały internetowe MSP oraz różnorodne prasowe zebrane prze autora do opracowania.
Opracowanie własne.
[ UWAGA: W trzecim wierszu od góry pozycje dotyczą kosztów doradztwa/analiz wyrażonych w 3 kolumnie w złotych i w 4 kolumnie dolarach amerykańskich ]
Charakterystycznym jest, że żadna krajowa instytucja/firma doradcza czy naukowo-badawcza nie wykonywała branżowych analiz prywatyzacyjnych jako, tak zwanych, sektorowych dla całej danej branży narodowego przemysłu czy sektora bankowo-ubezpieczeniowego. Były jedynie pojedyncze przypadki ale w jakiś dziwny sposób były one skoligacone z firmami amerykańskimi. Zapanowała moda na zagraniczne, cudzoziemskie, nazwy zakładanych spółek, które chciały skorzystać z przywilejów, zwolnienia od płacenia podatku dochodowego, nawet ceł. Firmy te w ogóle nie współpracowały z Polską, nie znając polskiej gospodarki, przedsiębiorstw oraz struktury polskiego handlu zagranicznego ze światem. Tajemniczo i po cichu, bez prasowych informacji publicznych, opracowywały zasady i projekty prywatyzacji poszczególnych i całych branż przemysłowych i finansowych, i to jako kierunków długoterminowego rozwoju gospodarki polskiej.
Strona polska umożliwiła całkowitą penetrację naszej gospodarki i wypełni ułatwiła obcym firmom dostęp niemal do wszystkiego, co mogło być przedmiotem obcego zainteresowania. Jak pewnie i z jaką wyższością przedstawiciele zagranicznych firm doradczych odnosili się do naszego aparatu, który im zlecał opracowywanie tych rzekomych ekspertyz prywatyzacyjnych, niech świadczy jeden faktyczny przykład?
Firma doradcza z Londynu przysłała swoich rzekomych ekspertów do Warszawy, którzy opracowali analizę prywatyzacyjną firmy warszawskiej, phz Elektrim. Polski specjalista, nie uznawany przez londyńczyków za eksperta, bardzo dokładnie i szeroko skrytykował tę pseudo ekspertyzę, wykazał ogrom błędów, wad, przeinaczeń, i nonszalancję, uznał ją za nie trafną i słabą merytorycznie, wnioskując odrzucenie i odmowę zapłaty. Przeciwko tej jego ocenie oburzenie wyraził zarząd tej angielskiej renomowanej firmy doradczej, że jakiś /używali określenia jakiś Polski pracownik/ ośmielił się skrytykować i zakwestionować opracowanie ich słynnej na całym świecie firmy. Grozili nawet podaniem tego polskiego eksperta do Sądu za rzekome zniesławienie. Kiedy ów polski ekspert wyraził zgodę na proces sądowy i udostępnienie swojej oceny prasie polskiej, to oburzenie natychmiast wycofano, aby sprawy nie podawać do prasy polskiej, ponieważ nie byli osadzeni w realiach polskiej gospodarki? Wycofali się ze wszystkiego, przepraszając i chcą dalej współpracować, a ekspertyza polskiego eksperta musiała być przynęta, ponieważ konsekwentnie nie ustępował i znalazł się taki jeden jego przełożony, który też ją podtrzymał, ale to był jedyny i rzadki wyjątek.
Zaskakującym i nie zrozumiałym jest, że w całym tym długoterminowym procesie prywatyzacyjnym nie uczestniczyły i nadal niemal nie uczestniczą polskie uczelnie ekonomiczne, instytuty uczelniane, naukowo-badawcze i inne choćby branżowe, tzw. resortowe, a nawet Polskiej Akademii Nauk, które mogłyby zarobić na swoje utrzymanie podnosząc swój poziom badawczy, i przez to zmalałoby dofinansowanie budżetowe na ich utrzymanie. Zarzuca się tym placówkom niski stopień badawczy w przydatności dla praktyki gospodarczej, a z drugiej strony jakby nie dopuszcza się ich do takich prac i to wtedy kiedy z niezrozumiałych względów preferuje się obcych płacąc im w dewizach i dalej nierozważnie zadłużając państwo za granicą do stopnia niemal nie wypłacalności, o czym już społeczeństwo nie było dostatecznie informowane. Wiedza, i poziom merytoryczny polskich specjalistów był wyższy od zagranicznych. Mimo stosunkowo niskiej wartości merytorycznej i malej przydatności tych prac, firmy zagraniczne otrzymywały wysokie wynagrodzenia.
Z tabeli 2 wynika, ze na 53 pozycje firm zagranicznych, polskich firm występuje tylko 10, które otrzymały wynagrodzenie łącznie o równowartości 9.174.020 dolarów na ogólną kwotę 19.695.883, co stanowi 46,6 procent.
Krajowe firmy dobrze znały realia polskiej gospodarki, stąd ich analizy prywatyzacyjne były bardziej rzetelnie opracowane, majątek przedsiębiorstw/spółek był prawidłowo i niemal zawsze wyżej wyceniony niż w analizach specjalistów zagranicznych z Wielkiej Brytanii czy z USA. Były bardziej rzetelne z trafnymi ocenami, i nie były opracowywane pod znanego zagranicznego nabywcę polskiego przedsiębiorstwa. Firmy zagraniczne miały słabą znajomość specyfiki gospodarki polskiej tamtego okresu, sytuacji i rzetelnego stanu przedsiębiorstw ,które oceniali i których prywatyzacje zalecali, nawet któremu zagranicznemu nabywcy. Krajowe firmy znacząco i prawie we wszystkich elementach występujących w takich ocenach, ich przewyższali, a mimo to zamówienia były w większości kierowane do firm zagranicznych. Zagraniczni nabywcy naszych przedsiębiorstw nie uznawali analiz i wycen prywatyzacyjnych opracowanych przez polskich specjalistów i polskie firmy doradcze, uznawali tylko i wyłącznie opracowania i wyceny firm zagranicznych. Mimo stosunkowo niskiej wartości merytorycznej i malej przydatności tych prac, firmy zagraniczne otrzymywały wysokie wynagrodzenia, co prezentują tabele 2,3,4 i 5, zamieszczone niej.
Tabela 3
Prywatyzacja – Firmy doradcze 1992 rok
| kurs 1USD= | 13 631,26 | zł | ||||||||
| L.p. | Nazwa doradcy / wykonawcy analiz | Nazwa prywatyzowanego zakładu/spółki objętego ekspertyzą lub analiza sektorowa | Koszt doradztwa / analiz | Przedmiot doradztwa / analiz | ||||||
| w zł | w USD | |||||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |||||
| 1 | Access Sp Banku Pekao S.A. | Koszalińskie Zakłady Piwowarskie, Browary Koszalin | 59 835 872 | 4 390 | Analiza przed prywatyzacyjna, III etap prywatyzacji | |||||
| 2 | Access Sp Banku Pekao S.A. | Szczeciński Przemysł Drzewny w Szczecinie | 53 710 000 | 3 940 | Analiza, kampania promocyjna prywatyzacji | |||||
| 3 | Access sp Banku Pekao S.A. | Polgraph w Nowym Sączu | 100 000 000 | 7 336 | Memorandum informacyjne spółki | |||||
| 4 | Access Sp Banku Pekao S.A. | Wizamet S.A., w Lodzi | 1 066 034 000 | 78 205 | Doradztwo przy prywatyzacji, prowizja za prywatyzację | |||||
| 5 | Access,Sp Banku Pekao S.A. | Browary Okocim | 1 060 501 300 | 77 799 | Analiza finansowa, przed prywatyzacyjna | |||||
| 6 | Allen and Overy, Kancelaria prawna zagraniczna | 1 118 998 900 | 82 091 | Analiza masowej prywatyzacji przedsiębiorstw/spółek | ||||||
| 7 | Altheimer and Gray Poland sp z o.o. | Zakłady Przetwórstwa Owoców ‘Alima’, Rzeszów | 458 625 600 | 33 645 | Analiza, usługi prawne prywatyzacji | |||||
| 8 | American Appraisal Milwaukee, USA | Cementownia Warta | 102 000 000 | 7 483 | Analiza prywatyzacyjna, obsługa i sprzedaż akcji | |||||
| 9 | American Appraisal Milwaukee, USA | PPMS, Zakłady Mięsne ‘Opole’, w Opolu | 31580000 | 2 317 | Analiza prywatyzacyjna, publiczne rokowania | |||||
| 10 | Arnold Hill | Huta Szkła Gospodarczego ‘Rozalia’ w Radomsku | 55 000 000 | 4 035 | Memorandum informacyjne | |||||
| 11 | Arthur D. Little, Boston,USA | WSK- PZL Krotoszyn | 2 226 160 650 | 163 313 | Analiza, projekty prywatyzacyjne | |||||
| 12 | Arthur D. Little, Boston,USA | Agromet Kutno | 4 351 868 650 | 319 257 | Analiza, projekty prywatyzacyjne | |||||
| 13 | Arthur Andersen, Chicago, USA | Cementownia Warta | 343 650 000 | 25 210 | Analiza, przed prywatyzacyjna, ocena finansowa | |||||
| 14 | Arthur Andersen,Chicago., USA | Zakłady Samochodowe, Nysa | 614 400 000 | 45 073 | Prywatyzacyjne analizy ekonomiczno-finansowe | |||||
| 15 | Arthur Andersen, Chicago, USA | Zakłady Mięsne Ostrołęka | 732 720 000 | 53 753 | Memorandum informacyjne | |||||
| 16 | Arthur Andersen, Chicago, USA | Zakłady Mięsne ‘Tormięs’ w Toruniu | 732 720 000 | 53 753 | Memorandum informacyjne | |||||
| 17 | Arthur Andersen, Chicago, USA | Zakłady Celulozowo-Papiernicze Kwidzyń | 1 382 368 000 | 101 412 | Opracowanie sprawozdania finansowego spółki | |||||
| 18 | Arthur Andersen, Chicago, USA | Chemobudowa Kraków | 1 092 546 000 | 80 150 | Doradztwo prywatyzacyjne, memorandum informacyjne | |||||
| 19 | Arthur Andersen, Chicago, USA | Zakłady Papiernicze ‘Krapkowice’ | 189 658 000 | 13 913 | Analiza przed prywatyzacyjna spółki | |||||
| 20 | Arthur Andersen, Chicago, USA | Sektor Lożysk tocznych | 2 153 300 000 | 157 968 | Analiza, przed i prywatyzacyjna | |||||
| 21 | Arthur Andersen, Chicago, USA | Zakłady Mięsne Pozmeat’ w Poznaniu | 732 720 000 | 53 753 | Memorandum informacyjne | |||||
| 22 | Hurst Morris Associates ,USA | Zakłady Przetwórstwa Owoców ‘Alima’ -Gerber Rzeszów | 709 965 000 | 52 084 | Analiza prywatyzacyjna spółki | |||||
| 23 | Hurst Morris Associates, USA | Zakłady Koncentratów Spożywczych ‘Amino’ S.A., w Poznaniu | 709 865 000 | 52 076 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 24 | BAA Business Analysts and Advicers,Londyn | Szczeciński Przemysł Drzewny w Szczecinie | 500 000 000 | 36 680 | Analiza, przygotowanie i przeprowadzenie sprzedaży spółki | |||||
| 25 | BAA Business Analysts and Advicers, Londyn | Las – Piła S.A. | 167 652 000 | 12 299 | Analiza restrukturyzacji przemysłu drzewnego | |||||
| 26 | Bain and Company, Boston, USA | Polgaz | 6 206 545 500 | 455 317 | Analiza prawne i finansowe | |||||
| 27 | Bain and Company, Boston, USA | Zakłady ‘Telfa – Telkom’ w Bydgoszczy | 11 215 186 610 | 822 755 | Analiza procesu prywatyzowania spółki | |||||
| 28 | Bain and Company, Boston, USA | Sektor elektroniki polskiej | 3 459 390 100 | 253 784 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 29 | Bain and Company, Boston,USA | Sektor Telekomunikacji | 2 513 195 100 | 184 370 | Analiza, doradztwo i analizy prywatyzacyjne | |||||
| 30 | Bain and Company, Boston, USA | Pollena Racibórz | 5 159 889 800 | 378 534 | Analiza prywatyzacyjna, badanie środowiska naturalnego | |||||
| 31 | Bain and Company, Boston, USA | Pollena Nowy Dwór | 3 518 555 000 | 258 124 | Analiza prywatyzacji spółki | |||||
| 32 | Bain and Company, Boston, USA | Pollena Bydgoszcz | 110 652 300 | 8 118 | Ogłoszenia w prasie zagranicznej | |||||
| 33 | Bain and Company, Boston, USA | Pollena Uroda w Warszawie | 4 350 024 500 | 319 121 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 34 | Bain and Company, Boston,USA | Pollena Wrocław | 631 426 300 | 46 322 | Analiza prywatyzacyjna spółki | |||||
| 35 | Baltic Acconntants and Consultants, Warszawa /zagraniczna/ | Rema w Reszlu | 146 936 700 | 10 779 | Memorandum informacyjne, sprzedaż akcji spółki | |||||
| 36 | Bankers Trust International, Londyn | Mifam | 921 005 900 | 67 566 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 37 | Bankers Trust International, Londyn | Fabryka Narzędzi Chirurgicznych ‘Chifa’ w Nowym Tomyślu | 921 005 900 | 67 566 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 38 | Bankers Trust International, Londyn | Zakłady Azotowe Tarnów | 1 006 863 600 | 73 864 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 39 | Bankers Trust International, Londyn | Zakłady Włókien Syntetycznych ‘Stilon’ w Gorzowie Wielkopolskim | 1 006 863 600 | 73 864 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 40 | Barclays de Zoete Wedd /Barclays Bank/, Nowy Jork, USA | Sektor podzespołów samochodowych | 1 929 185 900 | 141 527 | Analiza, przed i prywatyzacyjna | |||||
| 41 | Bradbury | Fabryka Samochodów Rolniczych ‘Tarpan’ ,Poznań | 380157600 | 27 889 | Analiza, ocena stanu środowiska naturalnego spółki | |||||
| 42 | Bradbury | Telfa – Telkom w Bydgoszczy | 148 012 500 | 10 858 | Analiza, oszacowanie stanu środowiska prywatyzowanej. spółki | |||||
| 43 | CA Investment Banking, USA | Zakłady Przetwórstwa Owoców ‘Alima’ – Rzeszów | 3 759 113 100 | 275 772 | Analiza prywatyzacyjna spółki | |||||
| 44 | CA Investment Banking, USA | Nadodrzańskie Zakłady Tłuszczowe ‘Brzeg’ w Brzegu | 966 722 700 | 70 920 | Analiza, wycena i sprzedaż prywatyzacyjna | |||||
| 45 | Ca Investment Banking, USA | Tolmicko , Tolmicko | 812 568 000 | 59 611 | Analiza prywatyzacji spółki | |||||
| 46 | CA Investment Banking, USA | Zakłady Koncentratów Spożywczych ‘Amino’ S.A., w Poznaniu | 2 696 098 500 | 197 788 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 47 | Central Europe Trust Company, Londyn | Orbis | 843 192 300 | 61 857 | Analiza, wycena majątku spółki | |||||
| 48 | Central Europe Trust Company, Londyn | Zakłady Cukiernicze ‘Olza’ w Cieszynie | 899 336 000 | 65 976 | Ogłoszenia w Rzeczypospolitej | |||||
| 49 | Company Assistance, Londyn | Sektor obrabiarkowy | 6 279 093 100 | 460 639 | Analiza, przed i prywatyzacyjna | |||||
| 50 | Company Assistance, Londyn | Sektor budownictwa | 1 180 705 000 | 86 617 | Analiza, doradztwo przy prywatyzacji spółek | |||||
| 51 | Company Assistance, Londyn | Zakłady Obuwnicze ‘Modex’ w Bielsku Białej | 347 802 700 | 25 515 | Analiza prywatyzacyjna spółki | |||||
| 52 | Company Assistance, Londyn | Sector obówniczy | 4 552 001 900 | 333 938 | Analiza przed prywatyzacyjna | |||||
| 53 | Coopers and Lybrand, Londyn | Sektor handlu zagranicznego | 995 536 600 | 73 033 | Analiza, raport na temat restrukturyzacji handlu zagranicznego | |||||
| 54 | Creditanstalt Investment | SZPT Katowice | 2 242 600 000 | 164 519 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 55 | CSFB – Credit Suisse First Boston, Boston, USA | Fabryka Samochodów Osobowych ‘FSO’, w Warszawie | 122 512 900 | 8 988 | Analiza prywatyzacyjna fabryki produkcji samochodów | |||||
| 56 | Deloittle and Touche, Londyn | Polifarb Cieszyn | 400 000 000 | 29 344 | Analiza, przygotowanie do sprzedaży spółki | |||||
| 57 | Deloitte and Touche, Londyn | Polifarb Wroclaw | 169 770 000 | 12 454 | Memorandum Informacyjne | |||||
| 58 | Deutsche Bank, Niemcy | 6 131 352 600 | 449 801 | |||||||
| 59 | Dickinson Wright, Detroit, USA | Nadodrzańskie Zakłady Tłuszczowe ‘Brzeg’, w Brzegu | 202 860 000 | 14 882 | Analiza prawna prywatyzowania spółki | |||||
| 60 | Dickinson Wright, Detroit, USA | Telfa – Telkom w Bydgoszczy | 391 875 000 | 28 748 | Usługa – umowa kupna sprzedaży | |||||
| 61 | Dickinson Wright,Detroit, USA | SZPT Katowice | 587 960 000 | 43 133 | Analizy prawne | |||||
| 62 | Drawlane Consultants, Londyn | Miejskie Zakłady Komunikacyjne | 1 213 865 200 | 89 050 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 63 | DRT Poland | Polifarb Wrocław | 400 000 000 | 29 344 | Prowizja za sprzedaż zakładów | |||||
| 64 | DRT Poland | Sektor Farb i lakierów | 66 420 000 | 4 873 | Analiza o zanieczyszczeniu środowiska spółki | |||||
| 65 | Echoli Regie Publicitare | Zakłady Koncentratów Spożywczych ‘Skawina | 57 353 600 | 4 208 | Ogłoszenia o prywatyzacji w prasie zagranicznej | |||||
| 66 | Ernst and Young , Londyn | Sektor przetwórstwa ziemniaka | 243 738 000 | 17 881 | Analiza przed i prywatyzacyjna | |||||
| 67 | Ernst and Young, Londyn | Zakłady Mięsne ‘Meat’ w Gdyni | 13 260 000 | 973 | ogłoszenia w prasie zagranicznej | |||||
| 68 | Ernst and Young, Londyn | Zakłady Mięsne ‘Polmeat’ w Brodnicy | 12 000 000 | 880 | Ogłoszenie w Rzeczypospolitej | |||||
| 69 | Ernst and Young, Londyn | Sektor mięsny | 868 149 200 | 63 688 | Analiza przed i prywatyzacyjna | |||||
| 70 | Ernst and Young, Londyn | WSK -PZL Świdnik | 2 119 080 000 | 155 457 | Analiza prywatyzacji spółki | |||||
| 71 | Evip International sp z o.o.,Warszawa | Lubelska Fabryka Maszyn Rolniczych ‘ Agromet’ Lublin | 192 214 700 | 14 101 | Analiza restrukturyzacyjna spółki | |||||
| 72 | Evip International, sp z o.o., Warszawa | Dozachem | 104 000 000 | 7 630 | Analiza, sprzedaż udziałów prywatyzowanej spółki | |||||
| 73 | Evip International, sp z o.o., Warszawa | Huta Sędzimira Kraków | 380 000 000 | 27 877 | Analiza, projekt restrukturyzacji spółki | |||||
| 74 | Evip International, sp z o.o., Warszawa | Pomorska Fabryka Mebli ‘Klose’ ,Nowe n/Wisła | 350 000 000 | 25 676 | Analiza, sprzedaży udziałów prywatyzowanej spółki | |||||
| 75 | Evip International sp z o.o., Warszawa | Huta Oława S.A. w Oławie | 263 000 000 | 19 294 | Ogłoszenia, sprzedaż akcji | |||||
| 76 | Hambros Bank, Londyn | Cieszyńskie Zakłady Kartoniarskie w Cieszynie | 678 772 900 | 49 795 | Prowizja za sprzedaż akcji | |||||
| 77 | Hambros Bank, Londyn | Zakłady Celulozowo -Papiernicze Kwidzyń | 24 149 000 000 | 1 771 590 | Prowizja za sprzedaż akcji spółki | |||||
| 78 | Hambros Bank, Londyn | Zakłady Papiernicze ‘Malta’, w Poznaniu | 3 219 795 000 | 236 207 | Prowizja za sprzedaż akcji spółki | |||||
| 79 | Hambros Bank, Londyn | Sektor celulozowo-papierniczy | 15 868 139 700 | 1 164 099 | Analiza przed i prywatyzacyjna | |||||
| 80 | Henry Schroders, Londyn | Sektor farb i lakierów | 4 667 295 200 | 342 396 | Analiza przed prywatyzacyjna | |||||
| 81 | Hestia Consultants sp z o.o., Sopot | ZIPO Gdańsk | 35 000 000 | 2 568 | Analiza przygotowawcza do sprzedaży spółki | |||||
| 82 | ING Bank, Holandia | Juwenia, Cieszyn | 144 235 000 | 10 581 | Memorandum informacyjne | |||||
| 83 | ING Bank, Holandia | Zakłady Konfekcji Technicznej ‘Lubawa’ w Lubawce | 144 235 000 | 10 581 | Memorandum informacyjne | |||||
| 84 | ING Consultants | Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego ‘Opolanka’ | 338 273 800 | 24 816 | Doradztwo prywatyzacyjne | |||||
| 85 | InterBank S.A., Warszawa | Zakłady Wyrobów Sanitarnych ‘Koło’ | 50 000 000 | 3 668 | Memorandum informacyjne | |||||
| 86 | InterBank S.A., Warszawa | Cersanit Krasnystaw | 50 000 000 | 3 668 | Memorandum informacyjne | |||||
| 87 | Kleinwort Benson Bank, Londyn | Sektor Łożysk tocznych | 775 280 000 | 56 875 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 88 | Kon-Gos S.A., krajowa | Sektor przemysłu owocowo-warzywnego | 92 500 000 | 6 786 | Analiza, restrukturyzacja przemysłu przetwórczego | |||||
| 89 | KPMG Reviconsalt Sp z o.o.w | Tolmicko , Tolmicko | 357 550 000 | 26 230 | Analiza prywatyzowania spółki | |||||
| 90 | KPMG Reyiconsult | SZPT Katowice | 501 947 400 | 36 823 | Analizy finansowe spółek | |||||
| 91 | Lawyer Service, Nowy Jork, USA | 123 347 | 9 | |||||||
| 92 | Maison Lazard et Cie, Paryż,Francja | Fabryka Samochodów Ciężarowych ‘Star’ | 513 258 000 | 37 653 | Prowizja za sprzedaż akcji spółki | |||||
| 93 | Maison Lazard et Cie, Paryż, Francja | Sektor naftowy | 6 165 544 000 | 452 309 | Analiza wstępnej fazy prywatyzacji | |||||
| 94 | Maison Lazard et Cie, Paryż, Francja | Sektor samochodowy | 15 113 657 700 | 1 108 750 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 95 | Martech | Sektor Łożysk tocznych | 197 657 000 | 14 500 | Analiza, Ocena środowiska prywatyzowanych spółek | |||||
| 96 | Monciereff Consortium | Sektor elektroniki polskiej | 2 182 359 900 | 160 100 | Analiza prywatyzacyjna branży | |||||
| 97 | Monciereff Consortium | Refa, Świebodzice | 140 165 600 | 10 283 | Analiza prywatyzacyjna spółki | |||||
| 98 | Monciereff Consortium | Telfa – Telkom w Bydgoszczy | 140 795 000 | 10 329 | Analiza prywatyzacyjna spółki | |||||
| 99 | Morgan, Grenfell and Co. Londyn | Sektor przemysłu tytoniowego | 3 599 166 000 | 264 038 | Doradztwo, raport w sprawie prywatyzacji spółek | |||||
| 100 | MPW | Zakłady Przetwórstwa Owoców ‘Alima’ Rzeszów | 2 959 500 000 | 217 111 | Analiza, koszty usługi sprzedaży spółki | |||||
| 101 | MPW | Tonsil S.A. we Wrześni | 2 980 000 | 219 | Wypłata prowizji za sprzedaż akcji | |||||
| 102 | NBS Holding Poland | Orbis, Warszawa | 345 484 100 | 25 345 | Analiza prywatyzacji i restrukturyzacji spółki | |||||
| 103 | NBS Holding Poland | Sektor Farb i Lakierów | 152 750 000 | 11 206 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 104 | NMB – BH Consultants | Hefra, Warszawa | 599 942 600 | 44 012 | Analiza, memorandum informacyjne | |||||
| 105 | NMB – BH Consultants | Stocznia Radunia | 9 594 500 | 704 | Analiza prywatyzacyjna spółki | |||||
| 106 | NMB – BH Consultants | Stocznia Parnica | 9 594 500 | 704 | Analiza prywatyzacyjna spółki | |||||
| 107 | NMB Bank France | Juwenia, Cieszyn | 544 685 800 | 39 959 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 108 | NMB Bank France | Zakłady Konfekcji Technicznej ‘Lubawa’ w Lubawce | 515 313 700 | 37 804 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 109 | NMB Bank France | Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego ‘Opolanka’ | 515 313 700 | 37 804 | Analiza prywatyzacyjna | |||||
| 110 | NMB-bh Consultants | Porcelana Wałbrzych | 397 355 000 | 29 150 | Analiza, memorandum informacyjne | |||||
| 111 | Penetrator | Zakłady Koncentratów Spożywczych ‘Amino’ S.A. w Poznaniu | 139 196 300 | 10 212 | Obsługa maklerska | |||||
| 112 | Penetrator | Karpinż, Poznań | 6 549 300 | 480 | obsługa maklerska | |||||
| 113 | Price Water house, Londyn | Sektor samochodów dostawczych | 552 912 000 | 40 562 | Analiza, przegląd finansowy | |||||
| 114 | Price Waterhouse, Londyn | Fabryka Samochodów Rolniczych ‘Tarpan | 603 735 800 | 44 291 | Analiza oceny finansowej spółki, wycena środków trwałych | |||||
| 115 | Prince Waterhouse, Londyn | Fabryka Autobusów ‘Jelcz’ w Jelczu | 896 408 000 | 65 761 | Analiza prawna, ekonomiczno-finansowa spółki | |||||
| 116 | Pro-Invest International sp z o.o.,Warszawa | Huta Szkła Gospodarczego ‘Irena’ w Inowrocławiu | 586 944 200 | 43 059 | Analiza, sprzedaż akcji prywatyzowanej spółki | |||||
| 117 | Pro-Invest International sp z o.o.,Warszawa | Rena – Kord S.A. | 330 000 000 | 24 209 | Analiza ekonomiczno-finansowa spółki | |||||
| 118 | Samuel Montagu Bank and Co. Londyn | Fabryka Transformatorów i Aparatury Trakcyjnej ‘Elta’ Sp z o.o. w Lodzi | 1 383 710 500 | 101 510 | Analiza prywatyzacji spółki | |||||
| 119 | Sankt Annane Bank, New Bedford, USA | Porcelana Wałbrzych | 62 797 200 | 4 607 | Analiza finansowa, zaproszenie do publicznych rokowań, przed prywatyzacyjna | |||||
| 120 | Sankt Annane Bank and Co. USA | Browar Warmińsko-Mazurski ‘Olsztyn’ | 946 250 300 | 69 418 | Analiza, wycena i zasady prywatyzacji Browaru | |||||
| 121 | S.G.Wartburg Bank and Co. Londyn | 12 177 863 500 | 893 378 | Analiza masowej prywatyzacji przedsiębiorstw/spółek | ||||||
| 122 | The Lek Partnership, Londyn | Sektor produkcji opon i wyrobów gumowych | 6 960 403 200 | 510 621 | Analiza przed i prywatyzacyjna | |||||
| 123 | Skadden, Arps, Slate, Nowy York | Fabryka Samochodów Małolitrażowych Bielsko Biała | 3 690 937 100 | 270 770 | Obsługa prawna, doradztwo strategiczne negocjacje z Fiatem | |||||
| 124 | Uni – Expert, sp z o.o, Kutno | Orbis | 1 000 000 000 | 73 361 | Analiza stanu prawnego spółki | |||||
| 125 | Union Bank of Switzerland, Zurich | Analiza sektorowa | 1 306 077 500 | 95 815 | Analiza prywatyzacyjna za bony prywatyzacyjne | |||||
| 126 | Vinson and Elkins, USA | Orbis | 148 402 300 | 10 887 | Analiza prywatyzacji spółki | |||||
| 127 | White and Case, Nowy York, USA | Zakłady Samochodowe, Nysa | 115 029 000 | 8 439 | Analiza prawna przed prywatyzacyjna | |||||
| 128 | White and Case, Nowy York, USA | Polmo SHL Kielce | 115 029 000 | 8 439 | Analiza prywatyzacji zakładu, analizy prawne | |||||
| 129 | White and Case, Nowy York, USA | Fabryka Samochodów Ciężarowych FSC Lublin | 126 639 100 | 9 290 | Analiza prawna ,prywatyzacja spółki | |||||
| 130 | White and Case, Nowy York, USA | Fabryka Samochodów .Rolniczych ‘Tarpan’, w Poznaniu | 126 639 100 | 9 290 | Analiza prawna, prywatyzacja spółki | |||||
| 131 | York Prust, | Państwowe Wydawnictwa Naukowe w Warszawie | 399 751 900 | 29 326 | Analiza prywatyzacyjna spółki | |||||
| 132 | pozostałe firmy uczestniczące doradczo i prasa krajowa w której zamieszczano ogłoszenia | 68 638 480 543 | 5 035 373 | Różnorodne analizy i oceny prywatyzacyjne | ||||||
| x | Ogółem | x | 289 725 977 272 | 21 254 527 | X | |||||
Źródło: różnorodne materiały prasowe i sejmowe.
Opracowanie własne; dr Ryszard Ślązak
[ UWAGA: W trzecim wierszu od góry pozycje dotyczą kosztów doradztwa/analiz wyrażonych w 3 kolumnie w złotych i w 4 kolumnie dolarach amerykańskich ]
Z danych tabeli 2 wynika, że aż 52 zagraniczne firmy doradcze opracowywały w roku 1992 analizy przed i prywatyzacyjne. Analizy te dotyczyły jak prywatyzować cale branże polskiej gospodarki, jako tak zwane analizy sektorowe, i indywidualnie dla poszczególnych prywatyzowanych spółek przemysłowych, budowlanych, handlu zagranicznego, a nawet usługowych. Na ogólną liczbę 131 podmiotów doradczych, które pobrały wynagrodzenie w tym roku, polskich było tylko pięć, pozostałe były zagraniczne. Określały i wyceniały wartość zbywanych narodowych spółek, określały jakby ceny i warunki zbycia. Wyceniały je odcinkowo i kompleksowo, a nawet wykonywały analizy środowiskowe w przedmiocie ochrony środowiska, wskazywały inwestora strategicznego, późniejszego nabywcę narodowej spółki. Tabela obrazuje, która zagraniczna firma doradcza wykonywała w roku 1991, analizy prywatyzacyjne, jakie i dla których naszych przedsiębiorstw przeznaczanych do sprzedaży, oraz jakie wykonali ekspertyzy sektorowe dla poszczególnych naszych ówczesnych 21 branż przemysłowych, i po jakim koszcie zlotowym i dewizowym. Wszelkie prace studialne przed prywatyzacyjne, i późniejszy proces prywatyzacyjny, zbycia spółek prowadziły te cudzoziemskie firmy. W ich gronie wystąpiły różnorodne banki zagraniczne, które praktycznie albo w przeszłości nie współpracowały z polskimi bankami w ogóle, bądź tylko w minimalnym stopniu do roku 1991, nie udzielały polskim bankom i firmom kredytów, a nagle pojawiły się do wysoko płatnego dewizowo doradztwa przy prywatyzacji i to bezpośrednio organom państwowym.
W roku 1991 firmy na doradztwie rządowym zarobiły 19 695 883 dolarów amerykańskich, tabela 2, stanowiąc w koszcie 10 procent uzyskanych w tym roku wpływów finansowych ze sprzedaży przedsiębiorstw. W następnych latach ocenianego czterolecia, koszty doradztwa cudzoziemskiego wyniosły, w 1992 roku 21 254 527 dolarów amerykańskich, co obrazuje tabela 3.
Dane te nie obejmują wszystkich zagranicznych firm doradczych, które w tym okresie doradzały naszym władzom gospodarczym przy prywatyzacji przedsiębiorstw handlu zagranicznego, podlegających wówczas Ministerstwu Współpracy Gospodarczej z Zagranica, czy doradztwa zagranicznego przy prywatyzacji przedsiębiorstw z resortu obrony narodowej. Dla których występuje brak danych, a przynajmniej dla badającego nie były dotychczas dostępne. Z tego względu koszty zagranicznego doradztwa prywatyzacyjnego faktycznie były wyższe od podanych w tabelach.
W roku 1993 koszty te stanowiły kwotę 16 875 094 dolarów, a w roku 1994 pozostały mniej więcej na tym samym poziomie, wynosząc 16 073 388 dolarów amerykańskich. W całym tym czteroleciu koszty te wyniosły, łącznię 73.898 892 Dolarów, tabela 6, stanowiąc około 67,2 procent ogółu kosztów prywatyzacyjnych. Takich dochodów były pozbawione wszystkie podmioty ekonomiczne w Polsce, razem wzięte, z instytutami i uczelniami ekonomicznymi włącznie, które mogłyby doradzać w całym dotychczasowym procesie prywatyzacyjnym.
Analogicznie jak dla roku 1991 i tabeli 2, w dalszych tabelach 3-ciej dla roku 1992, czy 4-tej dla roku 1993 oraz 5-tej dla roku 1994, wykazano z nazwy zagraniczne firmy doradcze, które świadczyły centralnym władzom państwowym, głównie Ministerstwu Przekształceń Własnościowych, późniejszemu Ministerstwu Skarbu Państwa, usługi doradcze. Wykazano, które to firmy zagraniczne, jakie analizy prywatyzacyjne wykonywały dla sprzedaży, i których naszych przedsiębiorstw, lub jakie ekspertyzy branżowej prywatyzacji, i po jakim koszcie zlotowym i dewizowym, co prezentują w pełnym ujęciu zapisy danych zamieszczone w tabeli 6.Te ogromne wydatki obciążały w całości i dewizowo budżet państwa.
Doradcy zagraniczni domagali się płatności za swoje usługi doradcze w dewizach, którymi państwo w tym okresie w małym stopniu dysponowało. Na pokrycie tych płatności w dewizach Ministerstwo Finansów zaciągnęło w roku 1991 średnioterminowy kredyt finansowy w Światowym Banku Odbudowy i Rozwoju, zwanym potocznie i skrótowo, Bankiem Światowym, w kwocie 450 mln dolarów amerykańskich, który w całości, z godnie z celem uzyskania, został przeznaczony na pokrycie kosztów polskiej transformacji. W terminie umownym został spłacony.
W roku 1993 finansowany z wydatków budżetowych państwa koszt dodatkowego doradztwa prywatyzacyjnego wyniósł ponad 37 mln zł, choć nie wiadomym czy dotyczyło to wyłącznie firm obcych, czy innych tytułów, bo do tytułu doradztwa zaliczano też inne koszty rodzajowe, np. reklamy. Prywatyzowano i przekształcano w tym roku 184 zakładów państwowych. W doradztwie firmy zagraniczne brały udział w aż 100 pozycjach tytułów doradczo płatniczych w większości były to banki zagraniczne.
Do najdroższych doradców należały Habros Bank, który doradzał przy prywatyzacji 5 państwowych zakładów papierniczych, za co pobrał zapłatę w kwocie 2 325 356 dolarów, Bain and Company za doradztwo przy prywatyzacji zakładów telekomunikacyjnych zarobił 2 951 146 dolarów, Price Waterhause zarobił 1,9 mln nowych zł, White and Case 110 tys. nowych zł, Samuel Montagu zarobił 666 600 dolarów, Credianstalt Inwestment zarobił 207 202 dolarów, Societe General za doradzanie przy prywatyzacji Stomilów uzyskał zapłatę w kwocie 364 917 dolarów, NM Rothschild 270 tys. nowych zł, Winson and Elkins zarobił 150 tys. nowych zł, Dickions Wringht zarobił 300 tys. nowych zł, Sholden, Arps Hate Meagher zarobił 323 tys. nowych zł, BAA zarobił 143 tys. nowych zł, KPMG zarobił 400 tys. nowych zł, Artur Andersen zarobił 672 690 dolarów, Deloitte and Touche 100 tys. nowych zł, Kleinwort Benson Limited zarobił 260 tys. nowych zł, International Finance Corporation zarobił 845 895 dolarów, York Trust 160 tys. nowych zł, ING Bank 90 tys. nowych zł. Wszystkie te wymienione i niewymienione firmy zagraniczne uzyskały w roku 1993 zapłatę za te usługi w kwocie 16 875 094 dolarów, co stanowiło 69 procent ogólnego rocznego kosztu obsługi prywatyzacji.
Tabela 4
| Prywatyzacja – Firmy doradcze w 1993 roku | kurs 1USD= | 18 145zł | ||||
| L.p. | Nazwa doradcy / wykonawcy analiz | Nazwa prywatyzowanego zakładu/spółki objętego ekspertyzą lub analiza sektorowa | Koszt doradztwa / analiz | Przedmiot doradztwa / analiz | ||
| w zł | w USD | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 1 | Access sp Baanku Pekao S.A | Polgraph S.A. w Nowym Sączu | 100 000 000 | 5 511 | Prowizja za sukces II fazy prywatyzacji | |
| 2 | Access Sp Banku Pekao S.A. | Kieleckie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego ‘Bick’ S.A. w Kielcach | 412 931 000 | 22 757 | Doradztwo prywatyzacyjne. Prowizja za sukces w sprzedaży akcji | |
| 3 | Access sp Banku Pekao S.A. | Szczeciński Przemysł Drzewny w Szczecinie | 486 000 000 | 26 784 | Prowizja za sprzedaż akcji spółki | |
| 4 | Access Sp Banku Pekkao S.A. | Wizamet S.A. | 165 985 200 | 9 148 | Prowizja za sukces w sprzedaży spółki | |
| 5 | American Appraisal | Zakłady Mięsne ‘Opole’ S.A. | 422 990 000 | 23 312 | Prowizja za sukces w sprzedaży spółki | |
| 6 | Arthur Andersen | Fabryka Samochodów Małolitrażowych, Bielsko Biała/Tychy | 9 512 093 200 | 524 227 | Przygotowanie dokumentacji finansowej do NEWCO | |
| 7 | Arthur Andersen | Zakłady Mięsne ‘Ostrołęka’ | 867 927 700 | 47 833 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji | |
| 8 | Arthur Andersen | Chemobudowa Kraków S.A. | 70 000 000 | 3 858 | Doradztwo w prywatyzacji spółki | |
| 9 | Arthur Andesen | Zakłady Mięsne ‘Pozmeat’, w Poznaniu | 1 755 920 000 | 96 772 | Przeprowadzenie prywatyzacji obsługa prawna sprzedaży akcji | |
| 10 | BAA | Przemysł Drzewny ‘Las Piła’ w | 207 304 800 | 11 425 | Memorandum informacyjne, ogłoszenie w prasie zagranicznej | |
| 11 | BAA | Zakłady Mięsne ‘Sokołów Podlaski’ | 300 000 000 | 16 533 | Przygotowanie prospektu sprzedaży akcji spółki | |
| 12 | BAA | Fabryka Kuchenek ‘Wronki’, we Wronkach | 329 439 500 | 18 156 | Memorandum informacyjne, przygotowanie prywatyzacji, wycena fabryki, zaproszenie do rokowań. | |
| 13 | Bain and Coimpany | Zakłady Wytwórcze Urządzeń Telefonicznych ‘ZWUT’ Warszawa | 12 056 595 500 | 664 458 | Analiza stanu prawnego, badania finansowe, raport o stanie środowiska, prowizja za sukces prywatyzacyjny | |
| 14 | Bain and Company | PZT Warszawa | 14 450 274 200 | 796 378 | Prywatyzacja, nagroda za sukces prywatyzacyjny | |
| 15 | Bain and Company | Teletra Poznań | 17 524 228 600 | 965 788 | Analiza prywatyzacyjna, premia za sukces w sprzedaż akcji | |
| 16 | Bain and Company | Telkom-Telfa Bydgoszcz | 336 215 600 | 18 529 | Prowizja za sukces prywatyzacyjny, sprzedaży akcji | |
| 17 | Bain and Company | Elwro Wrocław | 9 181 235 500 | 505 993 | Analiza stanu prawnego, badania finansowe, raport o stanie środowiska | |
| 18 | Bain and Company | Drumet S.A. | 1 425 866 500 | 78 582 | Prywatyzacja pilotażowa, ogłoszenia w prasie zagranicznej | |
| 19 | Bain and Company | Fabryka Kabli w Bydgoszczy | 17 953 348 500 | 989 438 | Umowa pilotażowej sprzedaży spółki, sprzedaż, ogłoszenia w prasie zagranicznej | |
| 20 | Bain and Company | Pollena Wrocław | 5 920 922 900 | 326 312 | Prowizja za sukces prywatyzacyjny, sprzedaż spółki | |
| 21 | Interbank S.A. | Zakłady Wyrobów Sanitarnych ‘Koło’, w Kole | 468 700 000 | 25 831 | Prowizja za sukces w sprzedaży udziałów | |
| 22 | Bankers Trust Internacjonal | Chifa w Nowym Tomyślu | 1 583 458 000 | 87 267 | Analiza prawna, prowizja za sukces w sprzedaży akcji | |
| 23 | Bankiers Trust International | Chirmed sp. z o.o. | 1 196 843 500 | 65 960 | Prowizja za sprzedaż akcji spółki | |
| 24 | BMP International Ltd | Agencja Kapitałowo Rozliczeniowa S.A. /Huty Warszawa/ | 325 665 000 | 17 948 | Opracowanie projektu propozycji układowych | |
| 25 | Bradbury | Fabryka Samochodów Rolniczych Tarpan, Poznań | 157 016 000 | 8 653 | Analiza, oszacowanie stanu środowiska spółki | |
| 26 | Bradbury | Fabryka Autobusów ‘Jelcz’, w Jelczu | 46 410 400 | 2 558 | Analiza oceny stanu środowiska | |
| 27 | Brekinson Wright | PZT Warszawa | 634 139 800 | 34 948 | Analizy prawne | |
| 28 | Brinkman and Partner | Zakłady Przemysłu Odzieżowego ‘Confex’ | 128 618 600 | 7 088 | Memorandum informacyjne i analiza prawna | |
| 29 | Brinkman and Partner Investment | PPHU ‘Izopol’ S.A. | 49 995 600 | 2 755 | Opracowanie memorandum Informacyjnego i strategii prywatyzacyjnej | |
| 30 | Cental Europe Trust Company | Orbis S.A. | 46 290 500 | 2 551 | Projekt wyceny wartości spółki przed prywatyzacją | |
| 31 | Central Europe Trust | Koncentraty Spożywcze ‘Skawina’ w Skawinie | 6 633 067 800 | 365 559 | Analiza ekonomiczno-finansowa, memorandum informacyjne. | |
| 32 | Central Europe Trust | Z-dy Wyrobów Cukierniczych ‘Olza’ | 1 866 592 200 | 102 871 | Prowizja za sukces prywatyzacyjny, sprzedaży akcji | |
| 33 | Central Europe Trust Company | Zakłady Przemysłu Cukierniczego’ San’ w Sanoku | 725 576 000 | 39 988 | Przygotowanie memorandum informacyjnego | |
| 34 | Assistance Company, Londyn | Ponar Żywiec | 845 873 800 | 46 617 | Przeprowadzenie prywatyzacji spółki | |
| 35 | Assistance Company, Londyn | Enegoaparatura S.A. | 1 771 289 600 | 97 619 | Prowizja za sukces prywatyzacyjny w sprzedaży spółki | |
| 36 | Assistance Company, Londyn | Prefabet Rakowice | 2 207 829 800 | 121 677 | Prowizja za sukces w prywatyzacji spółki | |
| 37 | Assistance Company, Londyn | Browary Wielkopolskie ‘Lech’ w Poznaniu | 10 333 996 500 | 569 523 | Przeprowadzenie prywatyzacji, usługi prawne i sprzedaż akcji | |
| 38 | Assistance Company, Londyn | Famot Pleszew | 590 082 700 | 32 520 | Przeprowadzenie prywatyzacji spółki | |
| 39 | Assistance Company, Londyn | Browary Szczecin | 21 317 100 | 1 175 | Wycena wartości fabryki do sprzedaży | |
| 40 | CPC Europe Consumer Foods Ltd | Amino, Poznań | 2 038 800 000 | 112 362 | Zwrot poniesionego kosztu prywatyzacji | |
| 41 | Creditanstalt Financial Advisers | Zakłady ‘Fasing’ S.A. | 1 082 291 000 | 59 647 | Opinia prawna, raport o stanie środowiska, analizy operacyjno-ekonomiczne, przegląd rynku | |
| 42 | Creditanstalt Financial Advisers | Nadodrzańskie Zakłady Tłuszczowe w Brzegu | 1 050 298 000 | 57 884 | Analiza operacyjno-ekonomiczna, raport o przeglądzie rynku | |
| 43 | Creditanstalt Investment | SZPT Katowice | 1 627 083 900 | 89 671 | Prowizja za sprzedaż akcji spółki | |
| 44 | Deloitle and Touche | Fabryka Samochodów Małolitrażowych, Bielsko Biała | 192 385 000 | 10 603 | Usługi związane z weryfikacja sprawozdań gospodarczych | |
| 45 | Deloitle and Touche | Polifarb Cieszyn | 300 000 000 | 16 533 | Analiza i w prowadzenie akcji na rynek do sprzedaży | |
| 46 | Deloitle and Touche | Skołowin, Szczecin Skołowin | 500 000 000 | 27 556 | Analiza prawna i ekonomiczno –finansowa | |
| 47 | Dickinson and Wright | SZPT Katowice | 227 249 400 | 12 524 | Prowizja za operacje kupna/sprzedaży akcji | |
| 48 | Dickinson Wright | Teletra Poznań | 596 443 600 | 32 871 | Analizy prawne | |
| 49 | Drawlane Consultants | Miejskie Zaklady Komunikacyjne | 464 847 700 | 25 619 | Doradztwo prywatyzacyjne i restrukturyzacyjne spółki | |
| 50 | Ernst and Young | Zakłady Mięsne ‘Meat’ S.A., w Gdyni | 878 800 500 | 48 432 | Usługa związana ze sprzedażą Zakładu mięsnego | |
| 51 | Ernst and Young | Zakłady Mięsne ‘Polmeat’ S.A., w Brodnicy | 424 356 300 | 23 387 | Prowizja za sprzedaż akcji spółki | |
| 52 | Evip International | Huta Oława S.A., w Oławie | 44 492 600 | 2 452 | Ogłoszenie w prasie zagraniczne, Financial Times | |
| 53 | Evip International | C. Hartwig S.A. ,w Gdańsku | 204 900 000 | 11 292 | Prowizja za sukces w sprzedaży udziałów spółki | |
| 54 | Evip International | Proamed Sp z o.o. | 291 340 800 | 16 056 | Prowizja za sukces w sprzedaży udziałów spółki | |
| 55 | Financial Times | Zakłady Koncentratów Spożywczych ‘Skawina’ S.A., w Skawinie | 44 009 400 | 2 425 | Ogłoszenie prywatyzacyjne | |
| 56 | Financial Times | Elektrociepłownia Kraków | 44 361 900 | 2 445 | Ogłoszenia o prywatyzacji spółki | |
| 57 | GP Marketing | Zakłady Mięsne ‘Sokołów’ w Sokołowie Podlaskim | 3 820 452 500 | 210 551 | Promocja, reklama, poligrafia, produkcja filmów, emisja w mediach | |
| 58 | Hambros Bank | Zakłady Celulozowo-Papiernicze ‘Kwidzyń’ | 11 731 427 400 | 646 538 | Prowizja za sukces prywatyzacyjny, sprzedaży akcji | |
| 59 | Hambros Bank | Zakłady Celulozowo –Papiernicze ‘Świecie’ | 26 238 922 700 | 1 446 069 | Doradztwo prywatyzacyjne | |
| 60 | Hambros Bank | Kluczewskie Zakłady Papiernicze ‘Kluczew’ | 1 407 744 600 | 77 583 | Doradztwo prywatyzacyjne | |
| 61 | Hambros Bank | Warszawskie Zakłady Papiernicze ‘Jeziorna’ | 1 407 744 600 | 77 583 | Doradztwo prywatyzacyjne | |
| 62 | Hambros Bank | Kostrzyńskie Zakłady Papiernicze ‘Kostrzyn’ | 1 407 744 600 | 77 583 | Doradztwo prywatyzacyjne | |
| 63 | Hambros Bank | Kieleckie Zakłady Wyrobów Papierniczych | 1 407 744 600 | 77 583 | Doradztwo prywatyzacyjne | |
| 64 | INC BH Consultants | Opolanka S.A. | 351 289 800 | 19 360 | Doradztwo prywatyzacyjne | |
| 65 | ING Bank, Holandia | Angella Białystok | 108 835 000 | 5 998 | Opracowanie memorandum Informacyjnego | |
| 66 | ING Bank,Holandia | Juvenia Cieszyn | 261 501 800 | 14 412 | Opracowanie raportu ostanie spółki i przegląd finansowy | |
| 67 | ING Bank, Holandia | Texo w Lodzi | 163 540 000 | 9 013 | Opracowanie memorandum informacyjnego | |
| 68 | Inter Bak S.A. | Polam Mysłowice | 314 981 200 | 17 359 | Analiza przed prywatyzacyjna stanu prawnego, badanie finansowe, prowizja | |
| 69 | Inter Bank S.A. | Polam Szczecinek | 333 030 200 | 18 354 | Analiza stanu prawnego, badanie finansowe, prowizja | |
| 70 | Inter Bank S.A. | Prefabet Lisów Sp. z o.o. | 352 427 000 | 19 423 | Analiza stanu prawnego, finansowego, wycena wartości spółki | |
| 71 | International Finance Corporation | Cementownia ‘Strzelce Opolskie’ | 1 336 305 000 | 73 646 | Memorandum informacyjne, ogłoszenie w prasie zagranicznej. | |
| 72 | International Fianancial Corporation,USA | Śląskie Zakłady Prem. wapienniczego ‘Opolwap’. | 6 294 276 500 | 346 888 | Prowizja za transakcję sprzedaży spółki | |
| 73 | International Finance Coirporation | Cementownia ‘Małagoszcz’ w Małagoszczy | 679 610 000 | 37 454 | Projekt prywatyzacji spółki | |
| 74 | International Finance Corporation | Z-dy Cementowo-Wapiennicze ‘Górażdże’ | 1 336 305 000 | 73 646 | Memorandum informacyjne ogłoszenie w prasie zagranicznej. | |
| 75 | International Finance Corporation | Kombinat Cementowo-Wapienniczy ‘Warta’ | 46 185 000 | 2 545 | Ogłoszenia w prasie zagranicznej. | |
| 76 | International Finance Corporation | Cementownia ‘Ożarów ‘ S.A. | 862 205 000 | 47 517 | Przygotowanie memorandum informacyjnego o sprzedaż spółki | |
| 77 | International Finance Corporation | Zakłady Przemysłu Wapienniczego ‘Wojcieszów’ | 962 205 000 | 53 029 | Przygotowanie memorandum informacyjnego o sprzedaż spółki | |
| 78 | International Financial Corporation | Cementownia ‘Odra’ S.A. | 3 650 233 700 | 201 170 | Prowizja za udaną transakcję sprzedaży spółki | |
| 79 | Kleinword Benson Ltd | Fabryka Łożysk Tocznych ‘Iskra’ w Kielcach | 864 313 300 | 47 634 | Doradztwo prywatyzacyjne | |
| 80 | Kleinword Benson Ltd | Fabryka Łożysk Tocznych Poznań | 864 313 300 | 47 634 | Doradztwo prywatyzacyjne | |
| 81 | Kleinword Benson Ltd | Prema-Milmet w Sosnowcu | 864 313 300 | 47 634 | Doradztwo prywatyzacyjne | |
| 82 | KPMG | Elwro w Pszczynie | 2 546 143 000 | 140 322 | Obsługa procesu udostępniania udziałów , ogłoszenia | |
| 83 | KPMG Peat Marwick | Czerskie Fabryki Mebli w Czersku | 1 208 160 700 | 66 584 | Usługi przy zamknięciu transakcji prywatyzacyjnej | |
| 84 | KPMG -Prywatyzacja | SZPT Katowice | 218 231 000 | 12 027 | Opracowanie raportu finansowego o stanie spółki | |
| 85 | Meagher | Fabryka Samochodów Małolitrażowych, Tychy | 1 197 000 000 | 65 969 | Usługa w zakresie otwarcia –zamknięcia operacji prywatyzacyjnej. | |
| 86 | Media Banko Broker | Polifarb Cieszyn | 4 208 425 000 | 231 933 | Ogłoszenia, filmy, reklamy, rozliczenie kampanii prywatyzacyjnej | |
| 87 | Multiexper Sp z o.o.,w | 300 000 000 | 16 533 | |||
| 88 | NBS | Orbis S.A. | 171 211 700 | 9 436 | Restrukturyzacja i prywatyzacja spółki | |
| 89 | Nicom Consulting | Wytwórnia Łożysk Ślizgowych ‘Bimet’ S.A. w | 20 000 000 | 1 102 | Przygotowanie memorandum informacyjnego | |
| 91 | Price Waterhouse | Huta Szkła Gospodarczego w Białymstoku | 1 933 247 000 | 106 544 | Prowizja za sukces w sprzedaży udziałów spółki | |
| 92 | Pro-Invest | Novita S.A. | 287 500 000 | 15 845 | Transakcja prywatyzacyjna w sprawie spółki | |
| 93 | Pro – Invest | Elektrociepłownia Kraków | 138 000 000 | 7 605 | Prowizja za udostępnienie akcji spółki | |
| 94 | Samuel Montagu | Fakop Sp. z o.o., w Sosnowcu | 4 249 850 000 | 234 216 | Doradztwo prawne i finansowe w prywatyzacji | |
| 95 | Samuel Montagu | Mefta | 4 622 682 200 | 254 763 | Analiza prywatyzacyjna spółki | |
| 96 | Samuel Montagu | Elta -ABB Sp. z o.o. w Łodzi | 5 906 463 400 | 325 515 | Doradztwo prywatyzacyjne, praca zlecona z kontroli zawarcia i realizacji umów prywat | |
| 97 | Skadden Arpos Slate | Fabryka Samochodów Małolitrażowych, Tychy | 3 222 911 700 | 177 620 | Usługi prawne, doradztwo strategiczne | |
| 98 | Societe Generale | Stomil Sanok | 3 685 723 100 | 203 126 | Analiza stanu prawnego, finansowego, raport o stanie środowiska, sprzedaż spółki, prowizja za sprzedaż, prowizja od zobowiązań inwestycyjnych | |
| 99 | Societe Generale | Stomil Dębica | 1 472 961 500 | 81 177 | Analiza stanu prawnego, finansowego, raport o środowisku, prowizja za sprzedaż | |
| 100 | Societe Generale | Stomil Poznań | 1 010 488 100 | 55 690 | Analizy jak wyżej | |
| 101 | Societe Generale | Stomil Olsztyn | 452 242 200 | 24 924 | Analiza prawno-finansowa, raport o stanie środowiska | |
| 102 | Sunkt Annae Bank | Zakłady Piwowarskie, Browary Warka, w Warce | 382 936 900 | 21 104 | Analiza prywatyzacyjna, ogłoszenia na sprzedaż akcji | |
| 103 | Vinson and Elkins | Huta Szkła Gospodarczego ‘Jarosław’ | 1 135 919 600 | 62 602 | Memorandum informacyjne, ocena prawna, prowizja za sukces sprzedaży | |
| 104 | WGK | Zakłady Odzieżowe ‘Dalia’, w Zamościu | 300 060 000 | 16 537 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |
| 105 | WGK | Z-dy Przem. Odzieżowego ‘Wistula’ w Krakowie | 193 000 000 | 10 637 | Przygotowanie projektu prywatyzacyjnego, sprzedaży spółki | |
| 106 | WGK | Silesiana S.A. | 100 000 000 | 5 511 | Opracowanie analiz przed prywatyzacyjnych | |
| 107 | White and Case | Goleniowskie Fabryki Mebli w Goleniowie | 243 747 000 | 13 433 | Analizy prawne dla Jednoosobowych Spółek Skarbu Państwa | |
| 108 | White and Case | Gościńska Fabryka Mebli w Gościnie | 240 622 000 | 13 261 | analiza prawna spółki | |
| 109 | White and Case | Czerskie Fabryki Mebli w Czersku i Gościńska Fabryka Mebli w Gościnie | 841 012 000 | 46 350 | Analizy prawne spółki | |
| 110 | Winson and Elkins | Pollena Racibórz | 211 241 700 | 11 642 | Doradztwo prawne | |
| 111 | York Trust | Państwowe Wydawnictwa Naukowe | 1 509 170 700 | 83 173 | Doradztwo prywatyzacyjne przy sprzedaży spółki | |
| 112 | Zakłady Cementowo-Wapiennicze ‘Górażdże’ | 995 336 200 | 54 855 | Analiza, projekt prywatyzacyjny cementowni | ||
| 113 | pozostałe 37podmiotów gospodarczych uczestniczących doradczo i prasa krajowa w której zamieszczano ogłoszenia | x | 63 002 935 600 | 3 472 193 | Różne analizy prywatyzacyjne, dla rożnych przedsiębiorstw/spółek | |
| x | Ogółem | x | 306 198 575 100 | 16 875 094 | X | |
Źródło: różnorodne materiały prasowe, z prasy krajowej i materiały przekładane sejmowi przez urzędy państwowe, realia
Opracowanie własne.
[ UWAGA: W trzecim wierszu od góry pozycje dotyczą kosztów doradztwa/analiz wyrażonych w 4 kolumnie w złotych i w 5 kolumnie dolarach amerykańskich ]
Analizując aspekt prywatyzacyjny można dostrzec w sposób wyraźnie odczuwalny w strukturach instytucji państwowych, brak skutecznego nadzoru oraz jakiejkolwiek koordynacji zadaniowej, a nawet analitycznej oceny dokonywanej prywatyzacji na szczeblu rządowym. A te zagadnienia należą do podstawowych obowiązków doradców rządowych i ministerialnych. Widoczny był brak dbałości o sprawy państwa. To mogło powodować poza skutkami ekonomicznymi, także kompromitację aparatu władzy i danej, rządzącej partii.
Potwierdzeniem jest choćby fakt, że np. rząd zatwierdza z pełną wiarą w rzetelność podaną mu cenę zbycia przedsiębiorstwa/spółki, a z drugiej strony zataja się /nie podając mu/ poniesionego kosztu obsługi doradczej, kto i za jaką cenę realizował to doradztwo. Tak np. rząd zatwierdził cenę zbycia spółki państwowej firmie zagranicznej za złotówki wbrew ówczesnemu prawu dewizowemu, bo takie informacje przedkładał mu aparat gospodarczy niższego stopnia.
Prawo dewizowe przewidywało jeszcze na początku lat 90-tych, że zagraniczne podmioty gospodarcze i cudzoziemcy, jako dłużnicy regulują swoje zobowiązania wobec Polski /jej podmiotów i osób fizycznych/ w walutach wymienialnych. Ta zasada nie była przez nasze władze w pełni stosowana od początku roku 1991. Nowy rząd z roku 1989 jakby dowolnie stosował zasadę dochodowości dewizowej.Pierwszym zakładem/spółką było Przedsiębiorstwo Eksportu Budownictwa ‘Exbud’ S.A. w Kielcach, której 45% pakiet akcji został sprzedany firmie amerykańskiej ITI -International Team for Implantology. Zaskakującym jest, że ta nie budowlana i nie przemysłowa firma kupiła akcje słynnego polskiego eksportera budownictwa, a ekspertyza wykonana przez zagranicznego doradcę, jak i za ile prywatyzować tę spółkę kosztowała Exbud 130 tys. dolarów. A przecież posiadaliśmy własną dobra kadrę, która mogła ją wykonać. Ponadto wszystkie partie parlamentarne miały przydzielane przez państwo fundusze na doradztwo z którego mogli opłacać prace różnorodnych tematycznie i specjalistycznie doradców i powinny mieć rozpracowane problemy gospodarcze i kierunki rozwoju, które w kampanii wyborczej mogłyby być konsultowane z wyborcami, a tego nie robiono. Wydatki państwa idą na doradztwo partyjne, a partie ich nie wykonują.
W całym długoletnim procesie przekształceń prywatyzacyjnych prawie nikt nie nadzorował tego procesu, bo gdyby był nadzorowany, to nie pominięto by kosztu doradczej i poza doradczej obsługi prywatyzacyjnej. Organa gospodarcze przeprowadzające prywatyzację, nie informowały w swoich sprawozdaniach wykonawczych z dokonanej prywatyzacji, o kosztach jej obsługi i o poziomie uzyskanych środków, a nieodprowadzonych bezpośrednio do budżetu, czy o wydatkach dewizowych dokonanych zapłat doradcom zagranicznym i jaki jest stosunek kosztu doradztwa zagranicznego do ceny uzyskanej ze sprzedaży danej spółki. W materiałach sejmowych nie można się też doszukać stałości, czy ciągłości takich informacji, a te które są mają charakter uzupełniający przedkładany jakby na żądanie Sejmu. Nikt w strukturze władzy nie żądał rzetelnych informacji, materiałów czy ekspertyz zweryfikowanych. Było jakby pospieszne przyzwolenie na szybkie prowadzenie prywatyzacji., w której pierwszeństwo miały firmy obce, a interes narodowy państwa jakby zniknął, czy tęż nie był dostrzegany, jakby go nie było dla trwałego rozwoju państwa.
W prasie zagranicznej zamieszczano informacje o przeprowadzaniu prywatyzacji gospodarki polskiej, o sprzedaży naszych przedsiębiorstw i o zapotrzebowaniu na instytucjonalnych doradców. Dokładniej, w jaki sposób zagraniczne firmy doradcze nabywały te zamówienia, z jakim polskim organem gospodarczym były prowadzone te rokowania i zawierano umowy publicznie nie wiadomo. Na jakich kryteriach oparto szacunek ceny takiego doradztwa, do wykonania, którego strona polska dostarczała tym instytucjonalnym doradcom zagranicznym wszelkie dane liczbowe i opisowe, wynikowe i planistyczne, podczas gdy analitykom krajowym utrudniano dostęp do tych i takich informacji zbywając ich rzekomym brakiem doświadczenia prywatyzacyjnego. W umowach zapisywano przeróżne nawet dziwne klauzule, aby uniemożliwiać naszym ekspertom weryfikację ich opracowań, a w szczególności wycen cenowych/wartościowych naszych spółek. Nawet po tylu latach od ich zawarcia i zapłaty te rzekome wybitne opracowania, czy tak zwane przez nich ekspertyzy, nadal z niezrozumiałych względów nie są udostępniane nauce polskiej ani opinii publicznej,
Nie zrozumiałym jest też fakt, że w rządzie i przy rządzie oraz w Sejmie byli różnorodni pracownicy naukowi z naszych uczelni ekonomicznych i prawnych /profesorowie, docenci, doktorzy/ i nie zadbali, aby większość tych ocen doradczych wykonywały ich macierzyste uczelnie, instytuty czy inne krajowe specjalistyczne podmioty gospodarcze. Nie informowali naukowej czy gospodarczej opinii publicznej, że są takie prace do wykonania i, że są potrzebni specjaliści do ich wykonania, co gorsze, że nie organizowano żadnych wolno dostępnych spotkań w towarzystwach naukowo – technicznych czy ekonomicznych, na których przedkładano by zadania stojące przed rządem do wykonania prze krajowych ekspertów. Zatajano to jakby z nihilizmu, czy z obawy, aby ten świat intelektualny nie znał tych celów i zadań i aby nie mogli przez ich znajomość uczestniczyć w procesie krytyki rządzących partii.
Z analizy struktury zadaniowej i kosztowej wynika, że wystąpiła duża liczebność tych firm zagranicznych, niepłacących podatku WAT, którego do roku 1993 w naszym kraju nie było, był wówczas podatek obrotowy. Z tych podatków i z innych opłat firmy zagraniczne także zostały zwolnione. Po wprowadzeniu WAT w lipcu 1993 roku większość tych zagranicznych firm uzyskała zwolnienia, podczas gdy krajowe takich zwolnień nie uzyskały. Niektóre z nich uzyskały zadziwiająco wysokie dochody, od których nie płaciły w Polsce żadnych podatków. Dochody te natychmiast transferowały na zagranicę, a nawet po zakupie dewiz w kantorach fizycznie i legalnie już w gotowce dewizowej je wywoziły.
W roku 1994 koszty obsługi prywatyzacji wyniosły 22.893 tys. nowych zł, a koszty doradztwa firm zagranicznych, głównie banków wyniosły 16 073 388 dolarów, co stanowiło 73,5 proc. rocznych wydatków budżetowych na obsługę prywatyzacji. Polskie podmioty doradcze zarobiły 5.200 tys. zł, co stanowiło 22,7 proc. Różnicę stanowi zapłacony podatek VAT od kontraktów zawartych z firmami zagranicznymi, bo od niektórych tych kontraktów podatek ten zapłacił budżet Państwa, a to stanowiło 3,8 proc. ogólnych wydatków na obsługę prywatyzacji.
W roku 1994 do głównych doradców cudzoziemskich należały: International Financial Corporation, która na prywatyzacji cementowni Opole, Górażdże, Warta, Kujawy, Ożarów, Strzelce Opolskie, Wapno Wojcieszów zarobiła aż 2 178 448 dolarów. Price Waterhause za prywatyzację huty szkła Jarosław i Kunice pobrał zapłatę w kwocie 237 432 dolarów. Bain and Company za doradztwo przy prywatyzacji zakładów produkujących baterie Centra Poznań, Kable Bydgoszcz, ZWUT Warszawa, i Drumet we Włocławku pobrała zapłatę w kwocie 355 562 dolarów. Dams and Moore pobrał zapłatę w kwocie 350 tys. nowych zł, Rothschild za doradztwo przy prywatyzacji Orbisu kwotę 109 467 dolarów. I wiele innych wymienionych w tabeli 5.Wystepuja też jeszcze inne firmy obce, które zarządzały funduszami inwestycyjnymi /NFI/, za co pobrały w roku 1994 wynagrodzenie w łącznej kwocie około 6 mln dolarów.
Tabela 5
Prywatyzacja – Firmy doradcze w 1994 roku
| kurs 1USD= | 22 727 | zł | ||||||||
| L.p | Nazwa doradcy / wykonawcy analiz | Nazwa prywatyzowanego zakładu/spółki objętego ekspertyzą lub analiza sektorowa | Koszt doradztwa / analiz | Przedmiot doradztwa / analiz | ||||||
| w zł | w USD | |||||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |||||
| 1 | Access Ltd /Spółka Banku Pekao S.A/ | Milfor Olsztyn | 331 036 800 | 14 566 | Memorandum informacyjne, analizy prawne, ekonomiczno-finansowe oraz ogłoszenia prasowe | |||||
| 2 | American Appraisal Poland | Cementownia Warta | 183 787 000 | 8 087 | Badanie ochrony środowiska spółki | |||||
| 3 | Arthur Andersen | Zakłady Celulozowo-Papiernicze ‘Kwidzyń’ | 561 540 000 | 24 708 | Analizy finansowe, Przygotowanie niezweryfikowanego bilansu i rachunku wyniku spółki | |||||
| 4 | BAA Sp z o.o. | Fabryka Kuchenek ‘Amika-Wronki’, we Wronkach | 2 483 847 000 | 109 291 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 5 | BAA Sp z o.o. | Zakłady Farmaceutyczne ‘Jelfa’ w Jeleniej Górze | 22 800 000 | 1 003 | Przygotowanie prospektu sprzedaży akcji spółki | |||||
| 6 | BAA Sp z o.o. | Zakłady Piwowarskie ‘Warka’, w Warce | 475 800 000 | 20 935 | Analiza prawna, i ekonomiczno-finansowa oracz wycena Zakładu | |||||
| 7 | BAA Sp z o.o. | Zakłady Farmaceutyczne ‘Polfa’, Kutno | 22 800 000 | 1 003 | Przygotowanie prospektu sprzedaży akcji | |||||
| 8 | Bain and Company | Fabryka Kabli ‘Kable’ Bydgoszcz | 1 080 672 600 | 47 550 | Usługi prawne w negocjacjach z inwestorem w spółce | |||||
| 9 | Bain and Company | Zakłady Wytwórcze Urządzeń Telefonicznych ‘ZWUT’, Warszawa | 672 059 900 | 29 571 | Doradztwo prawne przy prywatyzacji spółki | |||||
| 10 | Bain and Company | Elwro Wrocław | 689 794 000 | 30 351 | Doradztwo prawne przy prywatyzacji spółki | |||||
| 11 | Bain and Company | Fabryka lin i Drutu ‘Drumet’ we Włocławku | 4 426 050 000 | 194 749 | Prowizja za sukces w sprzedaży spółki | |||||
| 12 | Bain and Company | Centra Poznań | 1 212 279 600 | 53 341 | Memorandum Informacyjne | |||||
| 13 | Baltic Brokers S.A. | Stocznia Szczecin w Szczecinie | 539 000 000 | 23 716 | Doradztwo prawne i ekonomiczne, przygotowanie sprzedaży akcji spółki | |||||
| 14 | Bank Handlowy w Warszawie S.A. | Rolimpex S.A. | 3 130 861 500 | 137 760 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 15 | Bankowy Dom Maklerski Banku PKO | Rafako Racibórz | 190 000 000 | 8 360 | Przygotowanie projektu sprzedaży akcji spółki | |||||
| 16 | Bankowy Dom Maklerski Banku PKO | Rafako Racibórz | 7 648 572 000 | 336 541 | Prowizja za sprzedaż akcji spółki | |||||
| 17 | Campany Assistance | PRiM Lublin | 1 533 718 800 | 67 484 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 18 | Cental Europe Trust Company | Energomontaż – Zachód Wrocław | 115 658 600 | 5 089 | Memorandum informacyjne, strategia prywatyzacji | |||||
| 19 | Cental Europe Trust Poland Ltd | Zakłady Cukiernicze ‘Hanka’, w Siemianowicach Sląskich | 190 544 000 | 8 384 | Przygotowanie wyceny zakładu oraz memorandum informacyjne | |||||
| 20 | Central Europe Trust Company | Zakłady Cukiernicze ‘San’, w Jarosławiu | 17 105 280 500 | 752 641 | Analiza ,II etap selekcji inwestorów do nabywania spółki, oraz prowizja za sukces w sprzedaży spółki | |||||
| 21 | Central Europe Trust Company | Energomontaż – Północ Warszawa | 115 658 600 | 5 089 | Memorandum informacyjne i opracowanie strategii prywatyzacyjnej spółki | |||||
| 22 | Assistance Company Ltd, Londyn | Browar Wielkopolski ‘lech”, w Poznaniu | 915 781 300 | 40 295 | Doradztwo i analizy prawne dla prywatyzacji spółki | |||||
| 23 | Assistance Company ltd, Londyn | Zakłady Piwowarskie ‘Browary Szczecin’, w Szczecinie | 4 042 483 800 | 177 871 | Doradztwo prawne, analizy prawne spółki, oraz prowizja za sukces w sprzedaży spółki | |||||
| 24 | Assistance Company Ltd.,Londyn | Hydrobudowa 6 w Warszawie | 5 222 502 700 | 229 793 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 25 | Creditanstalt Financial Advisers S.A. | Nadodrzańskie Zakłady Przemysłu Tłuszczowego ‘Brzeg’, w Brzegu | 4 493 101 900 | 197 699 | Memorandum Informacyjne, wycena Zakładu do prywatyzacji oraz prowizja za sukces w sprzedaż akcji spółki | |||||
| 26 | Creditanstalt Financial Advisers S.A. | Fabryka Wagonów i Lokomotyw ‘Pafawag’, we Wrocławiu | 2 755 932 700 | 121 262 | Memorandum informacyjne, analiza stanu środowiska, przegląd przemysłu, strategia prywatyzacji, analizy techniczne o stanie spółki oraz ogłoszenia prasowe | |||||
| 27 | Creditanstalt Financiał Advisers | Zakłady ‘Fasing’ w Katowicach | 2 403 709 700 | 105 764 | Memorandum informacyjne, przygotowanie strategii prywatyzacji oraz wycena wartości spółki | |||||
| 28 | Dames abnd Moore International | Zakłady Celulozowo-Papiernicze ;Kwidzyń’ | 44 036 500 | 1 938 | Analiza, przegląd środowiska spółki | |||||
| 29 | Dames and Moore International | Malta Poznań | 43 464 500 | 1 912 | Analiza o przeglądzie środowiska spółki | |||||
| 30 | Dames and Moore International | Zakłady Papiernicze ‘Kostrzyń’, w Kostrzynie | 43 464 500 | 1 912 | Analiza, przegląd oceny środowiska spółki | |||||
| 31 | Dames and Moore International | Zakłady Celulozowo-Papiernicze ‘Świecie’, Świecie n/Wisłą | 43 464 500 | 1 912 | Analiza przeglądu środowiska naturalnego spółki | |||||
| 32 | Dames and Moore International | Zakłady Papiernicze ‘Kielce’ w Kielcach | 44 041 700 | 1 938 | Przegląd środowiska naturalnego spółki | |||||
| 33 | Dames and Moore International | Zakłady Papiernicze Krapkowice | 43 464 500 | 1 912 | Przegląd środowiska naturalnego spółki | |||||
| 34 | Dames and Moore International | Zakłady Papiernicze Konstancin – Jeziorna | 43 464 400 | 1 912 | Przegląd środowiska naturalnego spółki | |||||
| 35 | Dames and Moore International | Zakłady Papiernicze ‘Kluczew’, w Kluczewie | 43 464 400 | 1 912 | Przegląd środowiska naturalnego spółki | |||||
| 36 | Dames and Moore International | Zakłady Papiernicze ‘Skołowin’, w Szczecinie | 43 464 500 | 1 912 | Przegląd środowiska naturalnego spółki | |||||
| 37 | Deloitte and Touche | Polifarb Wrocław | 700 280 000 | 30 813 | Kontrakt na sporządzenie prospektu sprzedaży akcji spółki | |||||
| 38 | Dickinson ,Wright | Huta Szkła Gospodarczego w Białymstoku | 125 904 000 | 5 540 | Doradztwo przy negocjowaniu umowy kupna-sprzedaży spółki | |||||
| 39 | Dickinson,Wright,Mon, Van Dusen | Nadodrzańskie Zakłady Przemysłu Tłuszczowego ‘Brzeg’, w Brzegu | 456 035 000 | 20 066 | Analizy prawne o spółce | |||||
| 40 | Dom Maklerski Banku Śląskiego | Polifarb Cieszyn | 90 224 200 | 3 970 | Prowizja za sprzedaż akcji spółki | |||||
| 41 | Dom Maklerski Banku Śląskiego w Katowicach | Zakłady Mięsne ‘Sokołów’, W Sokołowie Podlaskim | 203 044 400 | 8 934 | Prowizja za sprzedaż akcji spółki | |||||
| 42 | Dom Maklerski Wrocławskiego Banku Zachodniego | Polifarb Wrocław | 2 859 289 800 | 125 810 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 43 | Dom Maklerski Wrocławskiego Banku Zachodniego | Zakłady Farmaceutyczne ‘Jelfa’, w Jeleniej Górze | 9 317 384 400 | 409 970 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 44 | ERM | Bydgoskie Fabryki Mebli w Bydgoszczy | 200 247 000 | 8 811 | Raport o I etapie przeglądu środowiskowego | |||||
| 45 | Ernst and Joung | Fabryka Samochodów Małolitrażowych /FSM/ w Tychach | 226 732 000 | 9 976 | Prace autorskie w przedmiocie motoryzacji i w tytule ‘Founders Report’ | |||||
| 46 | Ernst and Young | Zakłady Mięsne ‘Polmeat’ , w Brodnicy | 523 868 000 | 23 050 | Prowizja z tytułu sprzedaży akcji spółki | |||||
| 47 | Ernst and Young | Hefra | 562 761 700 | 24 762 | Memorandum informacyjne, analiza prawnego stanu zakładu oraz ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej spółki | |||||
| 48 | Evip International Sp z o..o. | Piotrowice Zawichost | 402 600 000 | 17 715 | Prowizja za zobowiązania inwestycyjne II etapu, oraz za II etap prac związanych ze sprzedażą akcji spółki | |||||
| 49 | Finkorporation | Stomil Olsztyn | 325 008 000 | 14 301 | Wykonanie prospektu prywatyzacyjnego, aktualizacja wyceny spółki, wniosek o wdrożenie do publicznego obrotu papierów3 wartościowych | |||||
| 50 | Internatinal Finance Corporation | Odra Opole | 596 054 500 | 26 227 | Prowizja, II rata za sprzedaż/zakup akcji spółki | |||||
| 51 | International Finance Corporation | Cementownia ‘Górażdże’ | 31 775 573 100 | 1 398 142 | Prowizja za udaną transakcję sprzedaży akcji | |||||
| 52 | International Finance Corporation | Cementownia ‘Strzelce Opolskie’, w Strzelcach Opolskich | 11 600 000 000 | 510 406 | Prowizja za udaną transakcję sprzedaży akcji | |||||
| 53 | International Finance Corporation | Cementownia Warta | 6 767 422 000 | 297 770 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 54 | International Finance Corporation | Kombinat Cementowo-Wapienniczy /Cementownia./ Kujawy | 21 838 000 | 961 | Ogłoszenia o prywatyzacji spółki | |||||
| 55 | International Financial Corporation | Cementownia ‘Ożarów’, w Ożarowie | 894 290 000 | 39 349 | Memorandum informacyjne | |||||
| 56 | International Financial Corporation /Międzynarodowa Korporacja Finansowa | Wapno Wojcieszów | 4 599 093 000 | 202 363 | Memorandum sprzedaży, prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 57 | JNG Bank- Holandia | Zakłady Odzieżowe ‘Angela’ w Białymstoku | 1 550 810 200 | 68 236 | Opracowanie projektu prywatyzacji spółki | |||||
| 58 | JNG Bank – Holandia | Juwenia Cieszyn | 449 490 000 | 19 778 | Prowizja za sprzedaż akcji spółki | |||||
| 59 | KPMG | Elwo Pszczyna | 5 364 760 700 | 236 052 | Prowizja za sukces w sprzedaży spółki | |||||
| 60 | KPMG Peat Marwick | Gościęcińska Fabryka Mebli w Gościcinie | 2 694 739 400 | 118 570 | Prowizja za sukces w sprzedaży spółki | |||||
| 61 | KPMG Peat Marwick | Fabryka Mebli ‘Goleniów’, w Goleniowie | 3 953 071 600 | 173 937 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 62 | KPMG Peat Marwick | Pomorska Fabryka Mebli ‘Słupsk’, w Słupsku | 4 258 792 400 | 187 389 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 63 | Management Focus International Sp z o.o., | Zakłady ‘Centex’, w Jeleniej Górze | 120 000 000 | 5 280 | Analiza ekonomiczno-finansowa spółki | |||||
| 64 | Morgan Grenfell and Company Ltd | Łódzka Wytwórnia Papierosów /Tytoń Łódź/ w Lodzi | 1 243 725 000 | 54 725 | Usługi doradcze przy prywatyzacji spółki | |||||
| 65 | Morgan Grenfell company Ltd | Przedsiębiorstwo Wyrobów Tytoniowych ‘Augustów’, w Augustowie | 1 243 725 000 | 54 725 | Usługi doradcze przy prywatyzacji spółki | |||||
| 66 | MPW | Pollena Bydgoszcz | 65 995 700 | 2 904 | Prowizja za zbycie akcji spółki | |||||
| 67 | Multi Expert | Zakłady Odzieżowe ‘Bytom’ w Bytomiu | 439 200 000 | 19 325 | Przygotowanie projektu sprzedaży akcji aktualizacja wyceny wartości spółki | |||||
| 68 | Nicon Consulting Ltd | Bimet Gdańsk | 602 065 700 | 26 491 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji | |||||
| 79 | PIM | Polam Szczecinek | 8 374 197 700 | 368 469 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki za zawarcie transakcji na podwyższenie kapitału akcyjnego i zobowiązań inwestycyjnych | |||||
| 80 | PIM | Polam Mysłowice | 138 750 000 | 6 105 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 81 | PIM | Energopomiar, Katowice | 69 720 100 | 3 068 | Memorandum informacyjne i opracowanie strategii prywatyzacyjnej spółki | |||||
| 82 | Price Waterhouse | Huta Szkła Gospodarczego ‘Jarosław’, w Jarosławiu | 9 122 021 700 | 401 374 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 83 | Price Waterhouse | Huta Szkła Gospodarczego ‘Kunice’ | 5 364 891 200 | 236 058 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji | |||||
| 84 | Pro Invest International | Elektromontaż Warszawa | 1 077 265 400 | 47 400 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji spółki | |||||
| 85 | Pro Invest International | Elester Łódź | 1 005 500 000 | 44 243 | Prowizja za sukces w sprzedaży akcji | |||||
| 86 | Pro-Invest International | Elektrociepłownia Kraków | 138 000 000 | 6 072 | Prowizja za sprzedaż akcji spółki | |||||
| 87 | Rothschild sp z o.o. | Orbis Warszawa | 2 487 850 000 | 109 467 | Memorandum informacyjne o spółce | |||||
| 88 | S.C.Elinex | Fabryka Samochodów Ciężarowych ‘Star’ w Starachowicach | 247 800 000 | 10 903 | Szkolenie wyższej kadry kierowniczej Spółki | |||||
| 89 | Societe Generale Finance | Zakłady Chemiczne ‘Rudniki’, w Rudnikach | 211 777 300 | 9 318 | Memorandum informacyjne i opracowanie strategii prywatyzacyjnej spółki | |||||
| 90 | To Skadden Arps | FSM | 90 507 000 | 3 982 | Usługi prawne | |||||
| 91 | WGK | Fabryka Łożysk Tocznych w Poznaniu | 143 000 000 | 6 292 | Analizy ekonomiczno-finansowe spółki | |||||
| 92 | White and Case | Gościęcińska Fabryka Mebli w Gościcinie | 657 780 000 | 28 943 | Usługa doradztwa prawnego | |||||
| 93 | White and Case | Fabryka Mebli ‘Goleniów’, w Goleniowie | 672 840 000 | 29 605 | Doradztwo i usługi prawnicze | |||||
| 94 | White and Case | Pomorska Fabryka Mebli ‘Słupsk’, w Słupsku | 979 580 000 | 43 102 | Analizy prawne i ostateczna wersja umowy sprzedaży spółki | |||||
| 95 | White and Case | Wapno Wojcieszów | 347 530 100 | 15 292 | Analizy prawne o spółce | |||||
| 96 | Pozostałe drobne firmy, które opracowywały cząstkowe i wyrywkowe analizy | x | 40 617 248 500 | 1 787 180 | x | |||||
| 97 | Zagraniczne firmy doradcze i zarządzające NFI | Uruchamianie 15 funduszy | 136 361 700 000 | 6 000 000 | ||||||
| x | Ogółem | x | 365 299 586 300 | 16 073 388 | x | |||||
Źródło: różnorodne materiały prasowe, z prasy krajowej i materiały przekładane sejmowi przez urzędy państwowe. Realia , nr
Opracowanie własne: dr Ryszard Ślązak
[ UWAGA: W trzecim wierszu od góry pozycje dotyczą kosztów doradztwa/analiz wyrażonych w 4 kolumnie w złotych i w 5 kolumnie dolarach amerykańskich ]
Koszty i struktura podmiotowa zagranicznego doradztwa prywatyzacyjnego w piątym roku procesu prywatyzacyjnego tj. w 1994 nie uległa zmianie. W roku 1994 na ogólną prywatyzację 97 przedsiębiorstw/spółek dokonanych bezpośrednio prze rząd, aż 67 spółek prywatyzowali doradcy zagraniczni. Nabywcami tych prywatyzowanych przez zagranicznych doradców zawsze były firmy, koncerny zagraniczne. Dziwnym zbiegiem okoliczności doradcy zagraniczni nie prywatyzowali tych spółek, które nabywali polscy inwestorzy, różne polskie podmioty gospodarcze.
Polscy doradcy prywatyzowali zaledwie kilka przedsiębiorstw/spółek. Ten liczbowy stosunek nie jest analitycznie pełny i całkowity. Pełny obraz daje dopiero porównanie kosztu poniesionego za to doradztwo zagraniczne, realizowane tylko w tym 1994 roku przez firmy amerykańskie, angielskie, francuskie i niemieckie. W całorocznym koszcie doradztwa prywatyzacyjnego, wynoszącym 228.938 mld starych złotych, o równowartości 10 073 410 dolarów amerykańskich, stanowiącym ponad 10 procent ogólnych wpływów ze sprzedaży prywatyzacyjnej tego roku uczestniczyły głównie firmy zagraniczne.
W roku 1995 w doradztwie prywatyzacyjnym uczestniczyło 41 spółek, w tym aż 37 zagranicznych. Doradcy zagraniczni zarobili 28 396 tys. Już nowych złotych, o równowartości 11 712 900 USD, stanowiąc 98,7 procent ogólnych wydatków państwa na doradztwo prywatyzacyjne, podczas gdy firmy krajowe uzyskały za analogiczne doradztwo tylko 1,3 procent tych rocznych wydatków. Nawet zagraniczny doradca ministra finansowa z początku lat 1990-tych pobierał rocznie zapłatę w kwocie ponad 496 000 dolarów, czyli około tysiąca dolarów dziennie, podczas gdy krajowi pobierali porównawczo niemal grosze.
W tabelach 2–5 zaprezentowano wszystkie zagraniczne i krajowe firmy doradcze wykonujące analizy i oceny poszczególnych naszych przedsiębiorstw/spółek, które miały być przekształcane, zbywane kapitelowi zagranicznemu, lub zbywane w kraju, i te, które miały być likwidowane. Wykazano wykonawcę każdej takiej analizy, dla której spółki została wykonana i po jakim koszcie zlotowym, choć wobec firm obcych płatności/zapłaty dokonywano w dewizach, aby jeszcze nie płacili kosztu bankowego za operacje przewalutowania, zamiany złotych na daną obcą walutę, np. na dolara, funta czy na inną wymienialną, i aby unikać kosztu ewentualnych różnic kursowych, np. przy transferze dewiz na zagranicę.
W tabelach 2–5 nie ujęto firm zagranicznych zarządzających poszczególnymi narodowymi funduszy inwestycyjnymi, którym też i stosunkowo licznie początkowo doradzały. Zarządzały i doradzały, jak np. zbywać nadzorowane przedsiębiorstwa/spółki handlu zagranicznego firmom zagranicznym, czy całkowicie je likwidować.
4.3 Zbiorcze koszty doradztwa w latach 1990-94.
Dla lepszego zobrazowania, które zagraniczne firmy doradcze i jakie kwoty zarobiły w ciągu tych pierwszych pięciu lat żywiołowej prywatyzacji, oraz koszty doradztwa nie przyporządkowane do nazw firm je wykonujących, a poniesione w tym analizowanym okresie, prezentujemy je według zapłaconych kwot w złotych i w dolarach, w tabeli 6.
| Tabela 6 Zagraniczne firmy doradcze w latach 1990 – 1994 / zestawienie zbiorcze/ | |||
| L.p. | Nazwa instytucjonalnego doradcy / wykonawcy analiz | Koszt doradztwa / analiz | |
| w starych zł | w USD | ||
| 1 | 2 | 3 | 4 |
| 1 | Bain and Company, Boston, USA | 146 619 956 917 | 9 556 038 |
| 2 | Hambros Bank, Londyn | 94 594 580 076 | 6 293 424 |
| 3 | International Finance Corporation | 75 635 226 800 | 3 709 280 |
| 4 | Assistance Company Ltd, Londyn | 47 495 030 800 | 3 014 223 |
| 5 | Maison Lazard et Cie, Paryż, Francja | 30 152 622 700 | 2 388 706 |
| 6 | Central Europe Trust Company, Londyn | 29 093 073 356 | 1 462 155 |
| 7 | Boston Consulting | 15 164 314 609 | 1 432 954 |
| 8 | Arthur Andersen, Chicago, USA | 21 517 562 900 | 1 355 711 |
| 9 | S. G. Wartburg Bank and Co. Londyn | 15 874 741 605 | 1 242 715 |
| 10 | Samuel Montagu Bank and Co. Londyn | 18 648 731 100 | 1 150 921 |
| 11 | Price Waterhouse, Londyn | 20 044 120 700 | 1 043 033 |
| 12 | KPMG | 18 557 253 200 | 857 612 |
| 13 | Credit Suisse | 8 871 396 576 | 835 715 |
| 14 | Access Ltd. | 9 817 080 547 | 815 616 |
| 15 | Creditanstalt Financial Advisers S.A. | 15 655 017 200 | 796 446 |
| 16 | Arthur D. Little, Boston,USA | 9 206 897 800 | 730 985 |
| 17 | Ernst and Young, Londyn | 9 211 266 900 | 683 959 |
| 18 | Ca Investment Banking, USA | 8 234 502 300 | 604 091 |
| 19 | Rothschild sp z o.o. | 7 659 609 300 | 598 173 |
| 20 | Dom Maklerski Wrocławskiego Banku Zachodniego | 12 176 674 200 | 535 780 |
| 21 | The Lek Partnership, Londyn | 6 960 403 200 | 510 621 |
| 22 | Skadden, Arps, Slate, Nowy York | 7 004 355 800 | 452 372 |
| 23 | Deutsche Bank, Niemcy | 6 131 352 600 | 449 801 |
| 24 | Bankers Trust International, Londyn | 6 636 040 500 | 436 087 |
| 25 | PIM | 8 582 667 800 | 377 642 |
| 26 | Societe Generale Finance | 6 833 192 200 | 374 235 |
| 27 | Morgan, Grenfell and Co. Londyn | 6 086 616 000 | 373 488 |
| 28 | Bankowy Dom Maklerski Banku PKO | 7 838 572 000 | 344 901 |
| 29 | Henry Schroders, Londyn | 4 667 295 200 | 342 396 |
| 30 | NMB Bank France | 3 801 797 300 | 304 476 |
| 31 | Media Banko Broker | 4 208 425 000 | 231 933 |
| 32 | BAA Business Analysts and Advicers,Londyn | 4 509 643 300 | 227 325 |
| 33 | White and Case, Nowy York, USA | 4 466 447 300 | 225 444 |
| 34 | MPW | 3 028 475 700 | 220 234 |
| 35 | GP Marketing | 3 820 452 500 | 210 551 |
| 36 | Kleinwort Benson Bank, Londyn | 3 368 219 900 | 199 777 |
| 37 | Nicon Consulting Ltd | 2 422 065 700 | 197 684 |
| 38 | Pro-Invest International | 3 563 209 600 | 188 433 |
| 39 | Coopers Lybrand | 2 210 359 971 | 187 828 |
| 40 | ING Bank, Holandia | 3 512 210 600 | 182 775 |
| 41 | Monciereff Consortium | 2 463 320 500 | 180 712 |
| 42 | Dickinson Wright,Detroit, USA | 2 588 327 000 | 157 764 |
| 43 | HBS Holding | 1 625 053 200 | 153 560 |
| 44 | American Appraisal | 1 837 746 232 | 144 897 |
| 45 | Evip International | 2 260 228 100 | 144 709 |
| 46 | Bank Handlowy w Warszawie S.A. | 3 130 861 500 | 137 760 |
| 47 | DRT Poland | 1 483 210 000 | 130 298 |
| 48 | Deloittle and Touche, Londyn | 2 262 435 000 | 127 303 |
| 49 | York Trust | 1 908 922 600 | 112 499 |
| 50 | CPC Europe Consumer Foods Ltd | 2 038 800 000 | 112 362 |
| 51 | Sankt Annane Bank, New Bedford, USA | 1 487 709 400 | 104 175 |
| 52 | Hurst Morris Associates, USA | 1 419 830 000 | 104 160 |
| 53 | Union Bank of Switzerland, Zurich | 1 306 077 500 | 95 815 |
| 54 | InterBank S.A., Warszawa | 1 569 138 400 | 88 303 |
| 55 | Vinson and Elkins, USA | 1 495 563 600 | 85 131 |
| 56 | Allen and Overy, Kancelaria prawna zagraniczna | 1 118 998 900 | 82 091 |
| 57 | Uni – Expert, sp z o.o, Kutno | 1 000 000 000 | 73 361 |
| 58 | Meagher | 1 197 000 000 | 65 969 |
| 59 | X [nieustalona firma za Zakłady Cementowo-Wapiennicze ‘Górażdże’] | 995 336 200 | 54 855 |
| 60 | Lege Artis | 530 000 000 | 50 083 |
| 61 | Bradbury | 731 596 500 | 49 958 |
| 62 | NBS Holding Poland | 669 445 800 | 45 987 |
| 63 | Baltic Acconntants and Consultants, | 466 936 700 | 41 017 |
| 64 | WGK | 736 060 000 | 38 977 |
| 65 | Multiexper Sp z o.o. | 739 200 000 | 35 858 |
| 66 | Brekinson Wright | 634 139 800 | 34 948 |
| 67 | Altheimer and Gray Poland sp z o.o. | 458 625 600 | 33 645 |
| 68 | Pont Corporation | 349 263 000 | 33 004 |
| 69 | Baltic Brokers S.A. | 539 000 000 | 23 716 |
| 70 | BMP International Ltd | 325 665 000 | 17 948 |
| 71 | Dames and Moore International | 392 329 500 | 17 260 |
| 72 | Martech | 197 657 000 | 14 500 |
| 73 | Finkorporation | 325 008 000 | 14 301 |
| 74 | Dom Maklerski Banku Śląskiego w Katowicach | 293 268 600 | 12 904 |
| 75 | S.C.Elinex | 247 800 000 | 10 903 |
| 76 | Penetrator | 145 745 600 | 10 692 |
| 77 | Brinkman and Partner Investment | 178 614 200 | 9 843 |
| 78 | ERM | 200 247 000 | 8 811 |
| 79 | Kon-Gos S.A., krajowa | 92 500 000 | 6 786 |
| 80 | Presspublica | 56 640 000 | 5 352 |
| 81 | Management Focus International Sp z o.o., | 120 000 000 | 5 280 |
| 82 | Echoli Regie Publicitare | 57 353 600 | 4 208 |
| 83 | Arnold Hill | 55 000 000 | 4 035 |
| 84 | Hestia Consultants sp. z o.o., Sopot | 35 000 000 | 2 568 |
| 85 | Financial Times | 44 361 900 | 2 445 |
| 86 | Arthurst Brown | 10 000 000 | 945 |
| 87 | pozostałe firmy uczestniczące doradczo i prasa w której zamieszczano ogłoszenia | 269 343 281 998 | 19 468 766 |
| 88 | Zagraniczne firmy doradcze i zarządzające przy uruchomieniu NFI | 136 361 700 000 | 6 000 000 |
| Razem 1991-94 | 1 169 656 997 234 | 73 898 892 |
[ UWAGA: W trzecim wierszu od góry pozycje dotyczą kosztów doradztwa/analiz wyrażonych w 3 kolumnie w złotych i w 4 kolumnie dolarach amerykańskich ]
Uwagi;
- W doradztwie uczestniczyło ponad 97 firm na tę łączną kwotę wydatku dewizowego 47 715 376 dolarów. Firma Bain Company z Bostonu okupująca pierwsze miejsce w zarobku doradczym posiada swój oddział zagraniczny w Niemczech pod tą sama nazwą jako Bain Company Germany i należałoby ją traktować jako jedność, ponieważ niektóre umowy były zawierane z Bostonem, a realizowane przez oddział Niemiecki.
- W tabeli brak nazwy zagranicznej firmy wykonującej analizę prywatyzacyjna dla Banku Pekao za kwotę 976 870 dolarów.
Źródło: Różnorodne materiały prasowe, z prasy krajowej i materiały przekładane sejmowi przez urzędy państwowe, Realia, nr .
Opracowanie własne; dr Ryszard Ślązak.
Największe wydatki na cudzoziemskie doradztwo poniesiono względem firmy amerykańskiej Bain Company z Bostonu, która razem ze swoim oddziałem w Niemczech zarobiła na doradztwie polskiemu rządowi w latach 1991-94 aż 9 556 090 dolarów. Na drugim miejscu znalazła się Międzynarodowa Korporacja Finansowa będąca agendą Banku Światowego w Waszyngtonie.
Po paroletnim i żmudnym procesie zbierania i gromadzenia informacji i danych z różnych źródeł, z fragmentarycznych publikacji krajowych, z prasy ekonomicznej i codziennej, udało się opracować dalszą listę, zagranicznych instytucjonalnych doradców prywatyzacyjnych, którzy przeprowadzali proces prywatyzacji naszych narodowych przedsiębiorstw przemysłowych, budowlanych, handlu wewnętrznego, transportowych, czy nawet usługowych. Rzetelne informacje rządowe o koszcie przeprowadzanej prywatyzacji danych przedsiębiorstw/spółek nie ukazywały się, ponieważ mogłyby wywoływać oburzenie społeczne, krytykę, a nawet protesty czy, być może strajki załóg wielu prywatyzowanych, bez ich udziału i wiedzy spółek. Jeszcze w latach 1995 – 97, zagraniczni doradcy określali i wskazywali, które nasze, dane przedsiębiorstwo/spółka, powinno być sprzedane, któremu zagranicznemu nabywcy, nawet, po jakiej cenie, i w jakiej walucie ma nastąpić zaplata za jego nabycie i w jakiej formie, gotówkowo, w jednorazowej płatności lub ratalnie w większej liczbie rat, i w którym momencie miało nastąpić przeniesienie prawa własności. Czy przeniesienie ma nastąpić przy częściowej zapłacie czy dopiero po całkowitej zapłacie? W tym zakresie występuje nadal brak dokładnych informacji ze strony organów rządowych, jego aparatu gospodarczego, a nawet w krajowej prasie ekonomicznej, czy w innych publicznie dostępnych opracowaniach. Występuje też brak dokładnych informacji, choć wystąpiło zaledwie parę przypadków ujętych w tabelach rocznych, które zagraniczne firmy wykonywały analizy sektorowe, o prywatyzacji całych i wszystkich naszych 21 ówczesnych branż gospodarczych. Dlatego też w tabeli 7 podajemy koszty tych analiz bez przyporządkowania ich do poszczególnych instytucjonalnych wykonawców
4.4 Analizy sektorowe a latach 1990 -94.
Tabela nr 7
Koszty analiz sektorowych wykonanych przez firmy zagraniczne w latach 1990 – 94
(w starych złotych i w USD)
| L.p | Nazwa sektorowa analizy | Koszty | transfer w USD | |
| w starych złotych | w USD | |||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| Inne koszty doradcze z roku 1990: | x | x | x | |
| x | Pozostałe koszty doradcze nie przyporządkowane do spółek | 2 422 500 000 | 255 000 | -255 000 |
| x | Zwolnienie z podatku obrotowego, głównie zagranicznych doradców /szacunkowo/ | 114 950 000 | 12 100 | -12 100 |
| Razem rok 1990 | 2 537 450 000 | 267100 | -267 100 | |
| x | Inne koszty doradcze z roku 1991: | x | x | x |
| x | 1.Analizy sektorowe, w tym; | x | x | x |
| x | sektor samochodowy | 11 032 317 109 | 1 042 500 | -1 042 500 |
| x | sektor papierniczy | 6 923 160 176 | 654 205 | -654 205 |
| x | sektor naftowy | 6 690 858 000 | 632 253 | -632 253 |
| x | sektor elektroniczny | 6 497 791 980 | 614 009 | -614 009 |
| x | sektor obuwniczy | 4 243 944 000 | 401 032 | -401 032 |
| x | sektor budowlany | 2 037 595 500 | 192 543 | -192 543 |
| x | sektor obrabiarkowy | 3 406 608 000 | 321 908 | -321 908 |
| x | sektor obrabiarkowy | 1 076 553 176 | 101 729 | -101 729 |
| x | sektor handlu zagranicznego | 409 823 371 | 38 726 | -38 726 |
| x | sektor przemysłu ziemniaczanego | 232 323 000 | 21 953 | -21 953 |
| x | sektor księgarski | 200 000 000 | 18 899 | -18 899 |
| x | Koszty ogólne prywatyzacji, w tym; | 0 | 0 | 0 |
| x | analiza bonowa; | 2 881 505 000 | 272 288 | -272 288 |
| x | akty notarialne | 965 500 000 | 91 235 | -91 235 |
| x | ogłoszenia edukacja i informacje prasowe | 1 161 402 200 | 109 747 | -109 747 |
| x | analizy o powszechnej prywatyzacji i ogłoszenia w prasie zagranicznej | 3 696 876 105 | 349 337 | -349 337 |
| x | szkolenia prywatyzacyjne | 483 664 660 | 45 704 | -45 704 |
| x | wydawnictwa i konferencje | 759 249 099 | 71 745 | -71 745 |
| x | filmy i reklamy | 1 396 878 105 | 131 998 | -131 998 |
| x | 2. Inne koszty obsługi doradczej przy prywatyzacji poniesione w roku 1991; w tym; | 0 | 0 | 0 |
| x | a/ analiza bonowa i akty prawne | 3 847 005 000 | 363 523 | -363 523 |
| x | c/ analiza przed prywatyzacyjna | 3 696 878 105 | 349 337 | -349 337 |
| x | f/ reklama prywatyzacyjna | 1 046 640 000 | 98 902 | -98 902 |
| x | Pozostałe koszty obsługi spółek skierowanych do prywatyzacji | 12 308 921 903 | 1 163 133 | -1 163 133 |
| x | Doradztwo prywatyzacyjne amerykańskiego eksperta Ministrowi Finansów | 5 248 949 760 | 496 000 | -496 000 |
| x | Zwolnienie z podatku obrotowego, głównie zagranicznych doradców/ szacunkowo/ | 8 995 176 000 | 850 010 | -850 010 |
| Razem rok 1991 | ||||
| x | Inne koszty doradcze z roku 1992: | x | x | x |
| x | Pozostałe koszty doradcze, analizy sektorowe wykonywane wyłącznie przez firmy zagraniczne | 114 728 224 400 | 8 416 553 | -8 416 553 |
| x | Pozostałe koszty doradcze za doradztwo różnych firm nie przyporządkowane do poszczególnych prywatyzowanych spółek | 68 638 480 543 | 5 035 373 | -5 035 373 |
| x | Zwolnienie z podatku obrotowego, głównie zagranicznych doradców /szacunkowo/ | 1 724 354 390 | 126 500 | -126 500 |
| Razem rok 1992 | 185 091 059 333 | 13 578 426 | ||
| x | Inne koszty doradcze z roku 1993: | x | x | x |
| x | 1/ Doradcze analizy prywatyzacyjne, w tym; | x | x | x |
| x | a/prywatyzacja z programu NFI | 3 439 180 100 | 189 534 | -189 534 |
| x | b/ opracowania badania prywatyzacyjne | 3 220 947 100 | 177 507 | -177 507 |
| x | c/ obsługa programu Investprom – PAIZ /obce inwestycje w Polsce | 25 000 000 000 | 1 377 754 | -1 377 754 |
| x | d/ reklama prywatyzacyjna | 2 033 387 300 | 112 060 | -112 060 |
| x | e/ szkolenia prywatyzacyjne | 3 344 491 000 | 184 315 | -184 315 |
| x | f/ ogłoszenia prasowe itp. | 12 649 098 900 | 697 094 | -697 094 |
| x | g/koszty prawne | 307 287 900 | 16 935 | -16 935 |
| x | Razem rok 1993 | |||
| x | W roku 1994 koszty analiz sektorowych nie przyporządkowanych do poszczególnych spółek nie występowały | x | x | x |
| x | Ogółem lata 1990 – 1994 |
[ UWAGA: W drugim wierszu od góry pozycje dotyczą kosztów doradztwa/analiz wyrażonych w 3 kolumnie w złotych i w 4 kolumnie dolarach amerykańskich ]
Uwagi 1.W wykazie brak Stoczni Gdańskiej, ona była jakoś dziwnie sprzedawana, po kawałku. Miała obszar gruntów zakładowych aż 120 ha..
2. W wykazie brak przedsiębiorstwa Eksportu Budownictwa ‘Budimex’ w Warszawie, a ekspertyzę prywatyzacyjną wykonywała firma Assistance Company z Londynu w 1991 rok za kwotę 10 423 821 600 st. złotych, o równowartości 985 000 dolarów USA. Kwoty te powinny być uwzględnione odpowiednio w kolumnie 7 i 8 oraz odpowiednio w dwóch następnych.
Dla Budimexu nie można było pozyskać dostępnych danych o wartości sprzedaży tej firmy, dlatego nie podano ich w kolumnie 5 i 6.
3. Wszystkie dane liczbowe zostaly podane w starych złotych i przeliczone po kursie rocznym, dla danego roku i podane odpowiednio w oddzielnych kolumnach dolarach USA.
4. Koszty prywatyzacji dla danej spółki zostały przyporządkowane w liczbach jakie zostały im publicznie podane i przypisane.
5. Pozyskanie i uzupełnienie brakujących danych znacząco zmieniłoby ujęty w tabeli wynik finansowy dla poszczególnych ujętych w niej spółek i dla tego pierwszego okresu prywatyzacji.
6.Taki raport o prywatyzacji poszczególnych przedsiębiorstw/spółek powinien być opracowany przez MSP, Iżyc może , że jest ale autor nie mógł go odnaleźć i uwzględnić w pracy
7. W żadnych materiałach instytucjonalnych i prasowych nie można było znaleźć informacji o powierzchni gruntów zakładowych i formy prawnej przekazania ich nowemu nabywcy,krajowemu, a w szczególności nabywcom zagranicznym, czy nabywali je na określony czas, w dzierżawę , wieczyste użytkowanie, czy też na własność, dlatego kolumna dla tych danych i informacji nie została wypełniona. Z chwilą pozyskania danych o powierzchni gruntów zakładowych zostanie uzupełniona.
8. Najdroższe doradztwo prywatyzacyjne było firmy londyńskiej Rotschild and Sons przy prywatyzacji Orbisu i Hotelu Grand w Warszawie i wyniosło 145 908 dolarów USA.
9. Autor zastrzega sobie prawo do korekty danych z chwila pozyskania jakichkolwiek, rzetelnych danych pochodzących ze źródeł państwowych instytucji. Aparat ministerstw gospodarczych odmawia udostępniania informacji i materiałów o przeprowadzonej prywatyzacji, i to tej sprzed 20 lat, nawet dla nauki polskiej, w szczególności ekspertyz prywatyzacyjnych wykonywanych przez zagraniczne firmy doradcze i banki zagraniczne, o wycenie wartościowej sprzedawanych spółek narodowych, których rzekomo polscy eksperci nie byli w stanie wykonać, a teraz nawet nie mogą się z nimi zapoznać, i to w okresie tak intensywnej współpracy gospodarczej i naukowej z zagranicą.
10. W roku 1991 wpływy z prywatyzacji Giełdy Warszawskiej wyniosły 176 000 starych złotych o równowartości 16 631 USD. Kwota ta nie została ujęta w tabeli.
Źródło: 1.Dane z różnorodnej prasy krajowej z lat 1991 -2005, oraz Internetu zbierane z pracowitością przez wiele lat.
2. Dane zbierane ze stron internetowych oraz z raportów publikowanych Ministerstwa Skarbu Państwa, z materiałów Ministerstwa Finansów ogłaszanych i publicznie dostępnych.
3. Z prac autora publikowanych częściowo w dwumiesieczniku Realia z lat 2008 -2013, publicznie dostępnych, przesyłanych zgodnie z wymogiem prawnym do bibliotek publicznych, a także do wyższych uczelni w kraju.
4. Materiały Sejmowe przedkładane przez Ministerstwo Przekształceń Własnościowych, Ministerstwo Skarbu Państwa i Ministerstwo Finansów, i cząstkowo dane byłego Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, będące także w posiadaniu klubów Parlamentarnych.
Opracowanie własne; dr Ryszard Ślązak
4.5 Porównanie kosztów doradztwa z lat 1995-97 do pierwszego okresu.
Zbywanie całych zakładów dotychczas w małym stopniu było znane publicznie, za jaką cenę, i przy jakim koszcie doradztwa obciążającego dane, zbywane przedsiębiorstwo/spółkę. Ponoszony, w większości dewizowo, koszt doradztwa obniżał cenę i wartość ogólną zbywanego naszego zakładu/spółki. Wartość takiego zbywanego podmiotu ulegała czasami rażącej, realnej obniżce w cenie zbycia, którą uzyskano z jego sprzedaży. Koszt tego instytucjonalnego doradztwa z lat 1995 – 97 zostaje podany niżej, analogicznie jak uprzednio, dla lat 1991 – 94, aby można go było chronologicznie gromadzić, przyporządkowywać dla potrzeb analitycznych, czy nawet decyzyjnych. Wskazano, który dany doradca zagraniczny i krajowy prywatyzował i którą spółkę, za jaką cenę świadczył tę usługę doradczą. Podano je w układzie rocznym, analogicznie jak poprzednio, za lata 1991, 1992, 1993, i 1994. Dla roku 1995, tabela 7, dla roku 1996 tabela 8 i analogicznie tabela 9 dla roku 1997.
Zastanawiającym jest, że nadal po roku 1994 nasze władze gospodarcze, mimo złych doświadczeń korzystały z obcych firm doradczych, a nadal w tak małym stopniu z krajowych doradców instytucjonalnych i indywidualnych, zarówno naukowych jak i praktyków gospodarczych, nawet tych z doświadczeniem i wiedzą prywatyzacyjną, jak to w przeszłości tego rodzaju prywatyzacje zostały przeprowadzone w innych krajach np. w Wielkiej Brytanii, Z drugiej strony rzekomo korzystali z ich publikacyjnego dorobku. Także po roku 1994, do takiego doradztwa zgłaszało się wielu naszych wybitnych ekspertów pracujących w zagranicznych ośrodkach naukowych i firmach doradczych w rożnych krajach zachodu, a nawet naszych ekspertów pracujących z ramienia ONZ w rożnych krajach świata, jako doradcy rządowi w tych krajach, i też nie korzystano z ich usług, z ich służby własnemu krajowi i to wielokrotnie tańszych od tych, z których usług skorzystano.
Przy sposobności wnieśliby do naszej myśli gospodarczej i do praktyki gospodarczej wiele innowacyjności i z pewnością nie dopuściliby do tak nieudolnie przeprowadzanego procesu prywatyzacyjnego, a już na pewno nie byłoby niemal darmowej sprzedaży majątku narodowego obcym. Autor też był w grupie eksperckiej, która proponowała nawet w roku 1995, tym nowym władzom, pomoc w pracach nad procesem prywatyzacyjnym, przy wycenie majątku przemysłowego, i indywidualnie poszczególnych przedsiębiorstw, ale zostało to w sposób przemilczeniem odrzucone. Jakby zagraniczni byli epokowo mądrzejsi i wyprzedzali epokę, a nam zarzucano podobna jak w latach 1990-94 socjalistyczną mentalność, tak jakby ci co decydowali o prywatyzacji, pochodzili z innego kraju, z importu lub mieli jakiś inne niezrozumiale dla nas cele. Z nimi zagranicznymi jakoś o cenę usług się nie targowano, nikt kosztorysów zagranicznych doradców nie weryfikował, co podali to zostało przyjęte.Zagraniczni działali między sobą w jedności i w zgodzie by podawać wysokie ceny tych usług, wytransferować natychmiast otrzymaną zapłatę, a po zdobyciu kapitału umknąć z naszego kraju, Żadne ich prace nie były objęte żadnymi gwarancjami, że np. wycena przedsiębiorstwa jest rzetelna, nie udostępniano ich krajowym ośrodkom naukowo-badawczym, praktycznie nikomu, do tego stopnia, że nawet wkrótce po zapłacie materiały te poginęły. Występowała jakaś dziwna spolegliwość i poddaństwo wobec zachodniej zagranicy, rażący kompleks niższości, odbierany przez nich za jakąś dziwnie naiwną zbiorowość tego nowego aparatu gospodarczego. W tym amoralnym okresie nasze nowe i młode władze wykazywały jakby kompleks niższości wobec zachodnich przedstawicieli, często nawet bardzo słabych i nieudolnych. Nawet wobec tych polskojęzycznych, którzy pełnili funkcje tłumaczy
Trudnym do zrozumienia i wytłumaczenia jest to, że zagraniczni we wszystkim i do wszystkiego mieli pierwszeństwo, i to od samej naszej góry począwszy. W kraju, który ma za sobą ponad tysiąc lat państwowości i ogromnie liczną warstwę inteligencji, u siebie i na emigracji, o wysokim poziomie edukacyjnym, i oni w warunkach pokoju nie mogli służyć krajowi, by podnieść go z zapaści. Poprzez zreformowanie gospodarki mogliby wprowadzić kraj na ścieżkę szybkiego, nowoczesnego, długoterminowego rozwoju i osiągnięcia poziomu najwyżej rozwiniętych narodów Europy i świata, wzorem II Rzeczypospolitej odrodzonej po 1918 roku. Te wszystkie uzgodnienia, co komu, co, dla kogo i po ile, czy za ile, zapadały jakby po cichu i gabinetowo, choć te władze zostały wybrane z woli narodu, dążącego do demokracji, rozwoju i dostatniego, humanitarnego i pokojowego życia i współżycia innymi narodami i krajami.
Ciekawostką gospodarczą jest, czy i w co te firmy zainwestowały w Polsce uzyskane z tego tytułu środki dewizowe. Międzynarodowa Korporacja Finansowa, agenda Banku Światowego, dokonywała, jako doradca prywatyzacyjny prywatyzacji wielu najnowocześniejszych naszych przedsiębiorstw jak np. Fabrykę Mebli ‘Swarzędz’ w Swarzędzu, za niewyobrażalnie wysoką, w zrozumieniu polskiego robotnika, nauczyciela/naukowca, policjanta czy urzędnika, zapłatę dewizową nawet do tego stopnia, że koszt ich doradztwa przy prywatyzacji tej fabryki stanowił połowę kwoty wpływów uzyskanych z jej rzekomo trafnej efektywnie sprzedaży, tak efektywnej, że fabryka przestała w ogóle istnieć, a grunty jej byłego terenu można było w krótce nawet orać.
Zamiast opracowania takiego programu prywatyzacyjnego jakiego żądały związki zawodowe i jakiego oczekiwała zawodowa opinia publiczna i załogi zakładów pracy, władze po cichu wybrały w zatajanych do dziś uzgodnieniach z zagranicą, głównie ze Stanami Zjednoczonymi i z Bankiem Światowym, że programy prywatyzacyjne nawet dla całych i wszystkich dwudziestu jeden branż gospodarczych naszej gospodarki będą opracowywać jako tak zwane sektorowe/branżowe analizy prywatyzacyjne, wyłącznie obce firmy doradcze, a nie krajowe specjalistyczne podmioty gospodarcze, ośrodki naukowo badawcze, instytuty branżowe i naukowe, indywidualni eksperci, których w Polsce nie brakowało, choćby zrzeszonych w towarzystwach ekonomicznych czy technicznych czy zatrudnionych w tylu uczelniach ekonomicznych i technicznych cywilnych jak i wojskowych w kraju.
Dla sfinansowania prac tych zagranicznych doradców prywatyzacyjnych pochodzących również z Banku Światowego, jego Międzynarodowej Korporacji Finansowej, której doradztwo było najsłabsze i najdroższe, zaciągnięto nawet w roku 1991 kredyt w Banku Światowym do dziś przemilczany przed krajową opinią publiczną. Kredyt ten, jako finansowy w całości został przeznaczony na sfinansowanie usług zagranicznego doradztwa prywatyzacyjnego. To z tego źródła następowały tak hojne zapłaty za to doradztwo, do tego stopnia, że dla jednego prywatyzowanego przedsiębiorstwa/spółki analizę prywatyzacyjną wykonywało jednocześnie kilku zagranicznych wysoko płatnych doradców prywatyzacyjnych. I ten proces doradztwa zagranicznego trwał latami, aż do wyczerpania środków dewizowych z tego kredytu. W zamian strona polska, różne czynne i w rezerwie wpływowe osoby z polskiego życia publicznego, głównie gospodarczego, uzyskiwały w prasie zagranicznej i w sprywatyzowanej prasie polskiej wszechstronnie chwalebne opinie prasowe.
Obecnie trudno jest, po tak znacznym upływie czasu, poznać, kto i w jaki sposób pozyskiwał tych doradców z krajów zachodnioeuropejskich czy z Ameryki Północnej. Nikt się do tej chlubnej zasady pozyskiwania tych doradców i zawierania z nimi tak ciekawych umów, odważnie nie przyznaje, i sprawa pozostaje sierotą decyzyjną, chociaż tego rodzaju dokumentacja podlega obowiązkowemu archiwowaniu. Nikt tez nie przyznaje się do jej archiwowania. Środki uzyskiwane przez tych doradców w większości przypadków, co dopiero później stało się znanym., stawały się ich bezpośrednim kapitałem do zakładania w naszym kraju różnorodnych spółek, spółeczek, kancelarii prawnych, firm developerskich, choć dla takiego celu i z godnie z ówczesnym prawem dewizowym, ten kapitał założycielski pochodzić powinien bezpośrednio z zagranicy, jako kapitał dewizowy i po przeprowadzeniu operacji walutowych zamiany waluty obcej na złote w NBP. Dopiero wtedy powinien zostać zarejestrowany, jako kapitał akcyjnym lub udziałowy w spółce polskiej lub zagranicznej założonej w Polsce. Tym samym w naszym kraju stworzono dogodne i nawet preferencyjne warunki dla kapitału obcego, jakich nie stworzono w żadnym innym kraju europejskim.
Nie trzeba było mieć praktycznie żadnego kapitału dewizowego i przesyłać go do naszego kraju aby założyć w Polsce spółkę, firmę. Można było taki kapitał zdobyć w Polsce i założyć spółkę, aby tylko akcjonariusz czy udziałowiec miał adres zamieszkania za granicą. Po jej zarejestrowaniu, już, jako polski podmiot gospodarczy, mógł zdobywać w naszym kraju dalszy kapitał. Zarabiać na rażąco wysoko oprocentowanych wówczas lokatach zlotowych w bankach. Kupowaniu i obrotem papierami wartościowymi, kupować majątek likwidowanych zakładów, ich grunty, budynki, czy obiekty biurowe, akcje i udziały w innych polskich spółkach. Grać na giełdzie warszawskiej, czy być aktywnym w obrocie nieruchomościami. Od tego czasu obrót nieruchomościami rozwinął się na niespotykaną dotychczas skalę, i w większości znajduje się w rękach obcych spekulantów, których transferu środków dewizowych, np. zagranicznych developerów. Czy też innych obcych uczestników obrotu nieruchomościami, np. funduszy obrotu nieruchomościami, Nikt transferu środków na zagranice nie nadzoruje? Firmy zagraniczne wynajmujące instytucjom państwowym i społecznym powierzchnie biurowe czy magazynowe pod względem transferu środków powinny być kontrolowane i nadzorowane.
Państwowy kapitał dewizowy już w tym okresie zaczął znacząco odpływać z naszego kraju przez granice ekonomiczne, niczym powietrze bez możliwości jego regulowania. Tak stworzono obcym preferencyjne warunki, określane przez robotników eldoradem dla obcych, jakiego w innych krajach Europy nie było i nie ma. A przecież Polska do roku 1989 była potęgą gospodarczą świata, i poprzez nieporadną transformację gospodarczą potencjał przemysłowy, handlu zagranicznego czy transportu morskiego był już w tym okresie roztrwaniania.
W roku 1995, załącznik tabela 7, koszty obsługi prywatyzacyjnej przy sprzedaży prywatyzowanych 121 państwowych zakładów przemysłowych wyniosły 38,8 mln zł, z której to kwoty firmy obce pobrały w tytule zapłaty za doradztwo 29,3 mln złotych, /o równowartości 12 082 000 dolarów amerykańskich/, co stanowi 75,5 procent. Przy prywatyzacji tej liczby przedsiębiorstw doradzało rządowi aż 37 firm obcych. Doradców krajowych było tylko 2, którzy pobrali zapłatę o równowartości 154 123 złotych, stanowiąc tylko 1,26 procenta ogólnych wydatków poniesionych w 1995 roku. Doradcy zagraniczni stanowili 98,74 procent. W tym doradztwie uczestniczyły głownie banki zagraniczne, i te z głównych krajów zachodu doradzały przy prywatyzacji 36 największych państwowych zakładów, W większości podatek VAT od zawartych z nimi umów, płaciła za nich znów jak w przeszłości strona polska.
Niektóre umowy/kontrakty z firmami zagranicznymi, były nadal zawierane z walutą płatności w dolarach lub innych walutach wymienialnych. Przez co wykonawca usługi nie ponosił ewentualnych kosztów różnic kursowych i prowizji bankowych przy przewalutowaniu, zamianie w banku w Polsce złotych na walutę obcą, którą chce wytransferować na zagranicę do swojej firmy, czy na swój prywatny rachunek bankowy. W większości było to doradztwo, którego także i w tym roku można było uniknąć, bo nabywcy naszych przedsiębiorstw/spółek już sami nabywali akcje lub też wcześniej, było to w analizie doradczej, uprzednio i odrębnie zapłaconej, przewidziane, że będą te akcje rozprowadzać, nawet tym, co już nabyli kapitał akcyjny czy udziałowy w spółce polskiej. W poprzedniej wykonanej analizie doradcy, było już wskazane, kto te akcje nabędzie, a teraz chodziło bardziej o dodatkowy i łatwy zarobek dla transferu go na zagranicę, czy dla zdobycia na Polsce kapitału do założenia działalności, lub taniego i okazyjnego nabycia majątku, Okazja taka trafia się cudzoziemcom, raz w naszej historii gospodarczej, i to jeszcze ze źródła bezpośrednio rządowego.
Do najdroższych doradców prywatyzacyjnych w roku 1995 należały: International Finance Corporation doradzający przy prywatyzacji cementowni Ożarów, za które zapłacono 3 108.312 zł, tj. 1 282 095 dolarów, i za doradztwo przy prywatyzacji zakładów KOW Kujawy 2.784 851 zł,tj.1.148 .676 dolarów, łącznie aż 2.430.771 dolarów. Morgan Grenfell za doradzanie przy prywatyzacji państwowych fabryk papierosów otrzymał łącznie zapłatę w kwocie 4 920 767 dolarów, /za Augustów 2 497 029 dolarów, za Radom 1 489 383 dolarów, za Łódź 320.323 dolarów, za Kraków kwotę 368. 887 Dolarów i za Poznań 245.145 dolarów/. Firma Business Analysis and Advisers /BAA/ za wynegocjowanie wartości spółki oraz zobowiązań inwestycyjnych otrzymała zapłatę w kwocie 270.000 zł, a firma Schoder za pomoc przy prywatyzacji zakładów papierniczych Kielce otrzymała prowizję za sukces w ich prywatyzacji kwocie 175 843 dolarów. Central Europe Trust Company, za doradztwo przy prywatyzacji zakładów Hanka w Siemianowicach Śląskich, otrzymała zapłatę w kwocie 235.820 zł, i za Stalexport w kwocie 44.51 5 dolarów tj. 1 079 112 złotych. Vinson and Elkins za drobną pomoc przy prywatyzacji Huty Szkła Jarosław otrzymała zapłatę w kwocie 112 425 dolarów. Największe kwotowe prowizje wypłacono bankom zagranicznym za sukces, przy wynalezieniu inwestora zagranicznego /z zasady ze swojego kraju/ dla kupna danego zakładu i za przeprowadzenie procesu jego sprzedaży, czyli prywatyzacji kapitałowej.
W roku 1996, załącznik tabela 8, koszty obsługi procesu prywatyzacji wyniosły 38 566 137 zł i zostały już rozdzielone na rodzaj prywatyzacji, kapitałową z poniesionym kosztem 36.250 tys. zł, i przetargową z poniesionym kosztem 2.316 tys. zł. Prywatyzacją kapitałową, sprzedażą objęto 67 zakładów państwowych, a przetargową 51, łącznie w tym roku było prywatyzowanych 118 zakładów. Przy prywatyzacji 20 największych zakładów poprzez sprzedaż i przy prywatyzacji przetargowej 10 ważniejszych zakładów, doradzały firmy zagraniczne, w tym 30 banków. Te same firmy zagraniczne doradzały przy prywatyzacji kapitałowej jak i przetargowej.
Cudzoziemskie doradztwo prywatyzacyjne kosztowało nas w 1996 roku 35.354 tys. zł, tj.13.096.785 dolarów, co stanowiło 80 procent rocznych prywatyzacyjnych kosztów obsługi, co prezentuje tabela 8. Krajowych doradców prywatyzacyjnych było już więcej, niż w roku 1995, bo 6-ciu , za które pobrali zapłatę o równowartości 1 190 000 dolarów, stanowiąc 8,33 procent ogólnego kosztu doradztwa. Poniesienia kosztu doradztwa zagranicznego i to płatnego dewizowo, można było w zupełności uniknąć. W tym samym okresie Polska kontynuowała jeszcze rozmowy z zagranicznymi kredytodawcami w sprawie dalszego umorzenia części długu zagranicznego. Stany Zjednoczone jakby za wejście swoich firm na polski rynek umorzyły nam około 1,6 mld dolarów długu dewizowego. W tym okresie oszczędności w wydatkach dewizowych były nakazem polskiej racji stanu, a tu każdy organ państwowy prowadzi samodzielną, jakby nieskoordynowaną działalność, polegającą na bezzasadnym wydawaniu dewiz, na niepotrzebne usługi zagraniczne, które mogły być wykonane przez polskie podmioty gospodarcze i ośrodki naukowo-badawcze
Do najdroższych doradców należały: Morgan Grenfell and Cooperation Ltd, który tak jak w roku 1995 doradzał przy prywatyzacji tych samych, największych polskich zakładów tytoniowych /Augustów, dwa zakłady w Radomiu, Krakowie, Lublinie i Poznaniu/, za które pobrał zapłatę w kwocie aż 8.473.366 dolarów. W tytule usługi doradczej pobrał prowizję za sukces prywatyzacyjny, i oprócz tego państwo zapłaciło jeszcze od jego umów usługowych podatek VAT w kwocie około 633 tys. zł. Hambros Bank za doradztwo przy prywatyzacji przetargowej Zakładów Przemysłu Celulozowego w Kwidzynie pobrał zapłatę w kwocie 4.535 tys. zł., tj. 1.679.919 dolarów. Finkorpration pobrał prowizję za sukces w prywatyzacji Browarów w Tychach, w kwocie 738.118 dolarów, o równowartości 1.993 tys. zł, a Pro-Invest pobrał prowizje za sprzedaż akcji spółki FAEL w kwocie 441.251 dolarów o równowartości 1,191 tys. zł. Firma Evip pobrała prowizję za sukcesu w prywatyzacji Zakładów Kęty w kwocie 153.800 dolarów. Poza kwotą umowy od niektórych tych płatności, strona polska, zapłaciła jeszcze podatek VAT, i inne pochodne im koszty, niezaliczone bezpośrednio w koszt tych umów.
W roku 1997, tabela 9, koszty obsługi procesu przekształceń prywatyzacyjnych wyniosły ogółem 27.892 tys. .zł. tj. 8.501.812 dolarów, a koszt doradztwa cudzoziemskiego zmniejszył się w porównaniu z poprzednimi latami, i wyniósł 7.684.607 dolarów o równowartości 25.211.658 złotych, stanowiąc 90,4 procent rocznych kosztów za doradztwo. W późniejszych latach z cudzoziemskiego doradztwa nie rezygnowano, choć jego koszty znacząco i przemiennie w rożnych latach spadały. W wydatkach na obsługę prywatyzacyjną koszty doradztwa stanowiły aż 69 procent ogólnych kosztów.
W tabelach 7-9 przedstawiano roczne koszty poniesione na doradztwo prywatyzacyjne, w szczególności firm zagranicznych, które prywatyzowały nasze poszczególne przedsiębiorstwa/spółki. Natomiast w tabeli 10 prezentujemy, dla porównania z danymi tabeli nr 6, łączne zarobki poszczególnych firm na doradztwie prywatyzacyjnym w latach 1995 -97. Jeżeli na doradztwo prywatyzacyjne w latach 1990 -94 wydano ponad 73 mln dolarów to w okresie trzech lat, 1995-97 poniesiono dalsze zbędne koszty w kwocie aż 35 024 126 dolarów amerykańskich.
Tabela 8
| Doradztwo prywatyzacyjne firm zagranicznych i krajowych w latach 1995-97 | |||||||
| L.p. | Nazwa doradcy / wykonawcy analiz | Nazwa prywatyzowanego zakładu/spółki | Koszt doradztwa / analiz | ||||
| w zł | w USD | ||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| A. Doradcy zagraniczni | |||||||
| 1 | Access sp. z o.o. Banku Pekao S.A. | Elektrobudowa | 55 000 | 22 686 | |||
| 2 | Access sp. z o.o. Banku Pekao S.A. | Huta Szkła Gospodarczego ‘Hortensja’ | 12 805 | 5 282 | |||
| 3 | Arthur Andersen | Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Bielsku | 71 471 | 29 480 | |||
| 4 | BAA-Business Analysts and Advicers sp z o.o. | Browary Dolnośląskie ‘Piast’ S.A., we Wrocławiu | 189 994 | 70 381 | |||
| 5 | BAA-Business Analysts and Advicers sp z o.o. | Montin S.A. Kraków | 35 000 | 12 965 | |||
| 6 | BAA-Business Analysts and Advisers sp z o.,o. | Zakłady Farmaceutyczne ‘Polfa’ w Kutnie | 268 637 | 110 806 | |||
| 7 | BAA-Business Analysts and Advisers sp z o.o. | Zakłady Piwowarskie ‘Głubczyce’ w Głubczycach | 226 837 | 84 029 | |||
| 8 | Bain and Company | Centra Poznań | 1 824 654 | 752 621 | |||
| 9 | Bain and Company | Elwro S.A. | 25 639 | 9 498 | |||
| 10 | Bank ABN AMRO | Cersanit S.A., Krasnystaw | 215 042 | 65 546 | |||
| 11 | Bank Gdański-Biuro Maklerskie . | Stomil Olsztyn | 519 505 | 214 282 | |||
| 12 | Bank Handlowy w Warszawie S.A. | Zakłady Farmaceutyczne ‘Polfa Kutno’, w Kutnie | 133 041 | 54 876 | |||
| 13 | Bank Pekao – Centralne Biuro Maklerskie /zagraniczny/ | Zakłady Metali Lekkich ‘Kety ,w Kętach | 283 240 | 104 923 | |||
| 14 | Bankowy Dom Maklerski | Cementownia ‘Górażdże | 1 465 692 | 604 559 | |||
| 15 | Biuro Maklerskie Polskiego Banku Rozwoju S.A. | Zakłady Celulozowo Papiernicze ‘Świecie’ w Świeciu n/Wisłą | 461 250 | 140 591 | |||
| 16 | BZW – Barclays de Zoete Wedd Limited | KGHM ‘Polska Miedz’ S.A. | 8 629 526 | 2 630 312 | |||
| 17 | Central Europe Trust Company | Energomontaż Północ S.A., w Warszawie | 159 992 | 65 992 | |||
| 18 | Central Europe Trust Company | Stalexport S. ,A. w Katowicach | 1 079 112 | 445 105 | |||
| 19 | Central Europe Trust Company | Zakłady Cukiernicze ‘Hanka’ w Siemianowicach Śląskich | 235 821 | 97 270 | |||
| 20 | Centralne Biuro Maklerskie Banku WBK S.A. | KGHM ‘Polska Miedz’ | 897 000 | 273 409 | |||
| 21 | COK | Zakłady Celulozowo Papiernicze ‘Świecie’ S.A. | 161 865 | 49 337 | |||
| 22 | Creditanstalt Financial Advcers | Nadodrzańskie Zakłady Przemysłu Tłuszczowego ‘Brzeg’ w Brzegu | 53 333 | 21 998 | |||
| 23 | Dames and Moore | Polbaf S.A. w Głownie | 38 173 | 14 141 | |||
| 13 | Doradca Consultants Ltd | Port Serwis w Gdyni | 57 615 | 23 765 | |||
| 14 | Doradca Consultants Ltd | PRC i P Gdańsk | 57 613 | 23 764 | |||
| 7 | Doradca Consultants Ltd | Białogardzkie Zakłady Garbarskie Sp. z o. o. Białogard | 23 000 | 8 520 | |||
| 8 | Doradca Consultants Ltd | Ekoinfra Sp. z o. o. Kraków | 25 000 | 9 261 | |||
| 9 | Doradca Consultants Ltd | Zakłady Naprawcze Mechanizacji Rolnictwa S.A. LOBEZ | 23 000 | 8 520 | |||
| 15 | Evip International sp z o.o. | Huta ‘Oława’ S.A. w Oławie | 56 900 | 23 470 | |||
| 10 | Evip International sp z o.o. | Energopol -7, S.A. w Poznaniu | 129 837 | 48 097 | |||
| 11 | Evip International sp z o.o. | Zakłady Metali Lekkich ‘Kęty’, w Kętach | 415 181 | 153 799 | |||
| 12 | Fincorporation | Browary Tyskie ‘Górny Śląsk’, Tychy | 1 992 550 | 738 118 | |||
| 13 | Hambros Bank | Zakłady Celulozowo Papiernicze ‘Kwidzyń’ | 4 534 940 | 1 679 919 | |||
| 16 | International Finance Corporation in Waszyngton D.C. | Cementownia ‘Ożarów’ w Ożarowie | 3 108 312 | 1 282 095 | |||
| 17 | International Finance Corporation Waszyngton, USA | Kombinat Cementowo Wapienniczy ‘Kujawy’ | 2 784 851 | 1 148 676 | |||
| 14 | Invest Service sp z o.o. | Fabryka Sprzętu Okrętowego ‘Remor’ S.A. w Recz | 31 720 | 11 750 | |||
| 18 | KPMG Peat Marwick sp z o.o. | Zakłady Celulozowo-Papiernicze ‘Świecie’ n/Wisłą | 120 107 | 49 541 | |||
| 15 | Metrum Consulting | Elektrociepłownia Kraków S.A. | 71 954 | 26 655 | |||
| 19 | Morgan Grefnfell | Zakłady Wyrobów Tytoniowych ‘Radom’ w Radomiu | 3 610 859 | 1 489 383 | |||
| 20 | Morgan Grenfell | Wytwórnia Wyrobów Tytoniowych ‘Poznań’ w Poznaniu | 594 329 | 245 145 | |||
| 21 | Morgan Grenfell | Wytwórnia Wyrobów Tytoniowych ‘Kraków’ w Krakowie | 894 329 | 368 887 | |||
| 22 | Morgan Grenfell | Zakłady Wyrobów Tytoniowych ‘Augustów’ w Augustowie | 6 053 796 | 2 497 029 | |||
| 23 | Morgan Grenfell | Zakłady Wyrobów Tytoniowych ‘Łódź’ w Lodzi | 776 592 | 320 323 | |||
| 24 | Morgan Grenfell and Company Ltd | PHP Polski Tytoń S.A. w Radomiu | 522 916 | 193 708 | |||
| 25 | Morgan Grenfell and Company Ltd | Wytwórnia Wyrobów Tytoniowych S.A. w Poznaniu | 6 658 058 | 2 466 404 | |||
| 26 | Morgan Grenfell and Company Ltd | Zakłady Przemysłu Tytoniowego S. A., w Krakowie | 14 598 938 | 5 408 016 | |||
| 27 | Morgan Grenfell and Company Ltd | Zakłady Przemysłu Tytoniowego S.A. w Radomiu | 625 015 | 231 530 | |||
| 28 | Morgan Grenfell and Company Ltd | Zakłady Tytoniowe S.A. w Lublinie | 522 916 | 193 708 | |||
| 29 | Nicom Consulting | Polski Handel Spożywczy S.A. w Warszawie | 120 000 | 49 497 | |||
| 30 | Nikom Consulting Ltd | Zakłady Mięsne ‘Jarosław’ w Jarosławiu | 68 034 | 25 202 | |||
| 31 | PBK S.A. Biuro Maklerskie w Warszawie | Elektrobudowa S.A. | 329 919 | 122 215 | |||
| 32 | PIM-Polish Institute of Management sp z o. o. | Fabryka Lin i Drutu ‘Dromet’ we Włocławku | 844 736 | 257 479 | |||
| 33 | PIM-Polish Institute of Management sp z o. o. | Zakłady Farmaceutyczne ‘Polfa’ w Rzeszowie | 1 313 285 | 400 294 | |||
| 34 | PIM-Polish Institute of Management sp z o. o. | Zakłady Farmaceutyczne ‘Polfa’ Kraków S.A. | 4 059 428 | 1 237 329 | |||
| 35 | PIM-Polski Instytut Zarzadzania sp z o.o. | Energopomiar S.A w Gliwicach. | 59 207 | 24 421 | |||
| 36 | PIM-Polski Instytut Zarzadzania sp z o.o. | Pollena Uroda w Warszawie | 272 551 | 112 420 | |||
| 37 | PIM-Polski Instytut Zarzadzania sp z o.o. | Stomil Olsztyn | 840 504 | 346 685 | |||
| 38 | PIM-Polski Instytut Zarzadzania sp z o.o. | Winiary Kalisz | 1 564 882 | 645 472 | |||
| 39 | PIM-Polski Instytut Zarządzania sp z o.o. | Stomil Dębica | 396 857 | 163 693 | |||
| 40 | Powszechny Bank Kredytowy S.A. | Zakłady Odzieżowe ‘Bytom’, w Bytomiu | 101 816 | 41 996 | |||
| 41 | Premium Econ sp. z o.o. | Polmo Praszka S.A. | 77 760 | 28 805 | |||
| 42 | Proexim-Biuro Ekspertyz i Doradztwa Ekonomicznego sp z o.o. | Rolimpex S.A. | 16 194 | 6 680 | |||
| 43 | Pro-Invest International sp z o.o. | Fabryka Silników Elektrycznych ‘Besel’ w Brzegu | 109 970 | 45 360 | |||
| 44 | Pro-Invest International sp z o.o. | Indukta | 31 343 | 12 928 | |||
| 45 | Pro-Invest International sp. z o.o. | Elektromontaz Gdańsk S.A. | 37 001 | 13 707 | |||
| 46 | Pro-Invest International sp. z o.o. | Fabryka Aparatów Elektrycznych ‘Apena’ w Bielsku Białej | 131 050 | 48 546 | |||
| 47 | Pro-Invest International sp. z o.o. | Fael Sp. z o.o. | 1 191 157 | 441 251 | |||
| 48 | Promocja przetargu spółek Skarbu Panstwa od I do VIII transzy do dalszej sprzedaży | Person Promotion, reklama w telewizji i radio | 2 682 004 | 993 519 | |||
| 49 | Sankt Annae Baank | Browary Warka | 955 578 | 394 150 | |||
| 50 | Schroder Polska sp z o.o., | Zakłady Papiernicze ‘Papier’ w Kielcach | 419 040 | 172 843 | |||
| 51 | SJOS Silesian Investment Company sp z o.o. | Lubuskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych i Budowlanych w Zarach | 30 998 | 11 483 | |||
| 52 | SJOS-Silesian Investment Cooperation | Fabryka Obuwia ‘Odra’ S.A., w Oleśnicy | 32 940 | 12 202 | |||
| 53 | Tetra Trading | Osiecznica, Osiecznica | 136 214 | 56 185 | |||
| 54 | UBS – Union Bank of Switzerland | KGHM ‘Polska Miedź’ | 8 629 526 | 2 630 312 | |||
| 55 | Vinson and Elkins | Huta Szkła Gospodarczego ‘Jarosław’ w Jarosławiu | 272 563 | 112 425 | |||
| x | Razem, doradcy zagraniczni | x | 89 857 514 | 32 863 183 | |||
| B. Doradcy krajowi | |||||||
| 1 | Arcanum – Przedsiębiorstwo Doradztwa i Wdrożeń sp z o.o. | Refa Świebodzice | 30 988 | 12 782 | |||
| 2 | Arcanum- Przedsiębiorstwo Doradztwa i Wdrożeń sp z o.o. | Olsztyńskie Kopalnie Surowców Mineralnych Sp. z o. o., w Olsztynie | 45 248 | 16 762 | |||
| 3 | DGA- Doradztwo Gospodarcze S.A. w Poznaniu | Lubańska Bawełna S.A. w Lubaniu | 26 000 | 9 631 | |||
| 4 | DGA- Doradztwo Gospodarcze S.A. w Poznaniu | Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego ‘Sława’ S.A., Bolesławiec | 26 000 | 9 631 | |||
| 5 | Ortep/Spółdzielcze Przedsiębiorstwo Doradztwa Gospodarczego | ZEG-Zakład Elektroniki Górniczej S.A. w Tychach | 42 506 | 15 746 | |||
| 6 | Penetrator – Agencja Informacyjna | Cementownia ‘Odra’ | 102 541 | 42 295 | |||
| 7 | Penetrator – Agencja Informacyjna | Elwro Wrocław | 200 032 | 82 508 | |||
| 8 | Penetrator- Agencja Informacyjna | Angela Białystok | 40 095 | 16 538 | |||
| 9 | Proexim /Biuro Ekspertyz i Doradztwa Ekonomicznego/ sp z o.o. | Phz Rolimpex S.A. | 91 569 | 33 921 | |||
| 9 | TDI -Towarzystwo Doradztwa Inwestycyjnego S.A. | Zakłady Celulozowo Papiernicze ‘Świecie’ w Świeciu n/Wisłą | 1 078 777 | 328 815 | |||
| 10 | TDI- Towarzystwo Doradztwa Inwestycyjnego sp z o.o. | Fabryka Obrabiarek Specjalnych ‘Wiepofama’ S.A. w Poznaniu | 35 380 | 13 106 | |||
| 11 | Uniconsult- Biuro Ekspertyz Finansowych | Olszyńskie Fabryki Mebli Sp. z o.o. w Olszynie | 31 350 | 11 613 | |||
| 12 | WGK -Wielkopolska Grupa Konsultingowa | Impexmetal S.A, Warszawa | 1 602 342 | 488 400 | |||
| 13 | Wielkopolska Grupa Konsultingowa | Huta Aluminium ‘Konin’ S.A., w Koninie | 928 224 | 343 850 | |||
| 14 | Wielkopolska Grupa Konsultingowa | IZCH ‘Soda Mątwy’ S.A. | 951 057 | 352 309 | |||
| 15 | Wielkopolska Grupa Konsultingowa | Janikowskie Zakłady Sodowe ‘ Janikosoda’ S.A. | 1 034 032 | 383 046 | |||
| x | Razem, doradcy krajowi | x | 6 266 141 | 2 160 953 | |||
| x | Ogółem | x | 96 123 655 | 35 024 136 | |||
[ UWAGA: W trzecim wierszu od góry pozycje dotyczą kosztów doradztwa/analiz wyrażonych w 4 kolumnie w złotych i w 5 kolumnie dolarach amerykańskich ]
Źródło: jak w tabelach 7 do 9
Obce usługi były hojnie opłacane. Uzyskana za to doradztwo zaplata była szybko po przewalutowaniu transferowana za granicę lub przeznaczona na zakup od państwa któregoś z zakładów lub też akcji, czy udziałów w nowopowstałych spółkach, czy też była przeznaczana na zakładanie i rozwój firm developerskich, które w krótkim okresie czasu, korzystając ze zwolnieniu z płacenia podatku dochodowego w naszym kraju, szybko uzyskiwały ponad 50 procentową stopę rocznego zysku.
Zadziwiająca jest łatwość zawierania takich umów doradczych o dowolnej uznaniowości zapłat i to jeszcze często przy dodatkowym zwalnianiu tych doradców z płacenia podatku obrotowego, a później VAT. Dodatkowo w przypadku zakładania przez nich w Polsce spółek o swojej zagranicznej macierzystej nazwie, dla świadczenia tego rodzaju usług, uzyskiwali zwolnienia z płacenia podatku dochodowego w Polsce. W tej kwestii w naszym kraju nadal występuje niezrozumiały stan, że znikąd, z żadnego urzędu rządowego nie można uzyskać informacji, które zagraniczne podmioty działające w Polsce były prawnie zwolnione z płacenia podatku dochodowego w naszym kraju. Czyżby nie było to ewidencjonowane, a jeżeli tak, to jak jest sprawowany państwowy nadzór podatkowy. Były też liczne indywidualne znane publicznie przypadki, że decyzją Ministra Finansów odrębnie zwalniano daną, obcą firmę doradczą z płacenia obowiązującego podatku, co uszczuplało dochody państwa.
To wszystko wskazuje na jakiś nihilizm narodowy, naiwność i łatwowierność, że obcy jest lepszy, więcej wie, choć z zasady jest nielojalny, droższy i wywozi z Polski deficytowe dewizy. Dlaczego w innych krajach polskie, tego rodzaju podmioty gospodarcze nie pełnią doradczych funkcji? Polskie instytuty, głównie branżowe, które istniały w roku 1990, gdyby nie zostały rozwiązane, z pewnością rzetelnie i z troską o dobro narodowe, jakim były zakłady państwowe, przeprowadziłyby procesy prywatyzacyjne. Nie było środków na ich utrzymanie, nie pozwolono im nawet zarobić we własnym kraju, a były nielimitowane środki na doradztwo firm zagranicznych. Analizując te procesy trudno zrozumieć, że w aparacie polityczno-gospodarczym państwa występowała taka rozproszona beztroska o społeczno-narodowy interes własnego, ojczystego kraju, i nie dotyczy to tylko procesów prywatyzacyjnych.
W latach 1989-93 uczestniczyłem w pracach zespołu ekspertów ekonomicznych, i zgłaszaliśmy różnym rządowym organom gospodarczym kilka programów gospodarczych, np. dalszego oddłużenia zagranicznego kraju. Chodziło nam także o to, aby zobowiązania zakładów z tytułu zagranicznych kredytów dewizowych w pewnym stopniu zostały zamienione na akcje lub udziały krajowego kredytodawcy w przedsiębiorstwie/spółce, które uprzednio otrzymało te kredyt, co w znacznym stopniu zwalniałoby państwo z tej części spłaty dewizowego zadłużenia. Kredytodawca będąc współudziałowcem w przekształconym w spółkę przedsiębiorstwie uczestniczyłby w jego zarządzaniu. Nie zrobiono tego z powodu nacisków wewnętrznych i zewnętrznych, aby je potem sprzedawać obcym, którzy rzekomo mieli wnieść do nich nową myśl techniczną. Nie wnieśli. Tego rodzaju propozycje nie znalazły zrozumienia w centralnym aparacie gospodarczym.
Firmy zagraniczne, po przejęciu naszych przedsiębiorstw/pólek ukierunkowywały swą aktywność gospodarczą na wewnętrzny rynek Polski i bliskość rynku post sowieckiego. Straciliśmy na tym poważnie w spłacie zadłużenia zagranicznego, a nawet i wielorodzajowo na innych odcinkach gospodarczych i finansowych, a zadłużenie i tak musieliśmy spłacić, aby wejść do NATO, a potem do Unii Europejskiej. Tylko te fragmentaryczne dane i oceny obrazują stosunkowo znaczną zasobność majątkową państwa gospodarowanie nim i jego wpływ na wewnętrzne i zewnętrzne zadłużenie Państwa.
Z danych wynika, że najdroższe doradztwo realizowały firmy amerykańskie i angielskie, które za te pozyskane za to doradztwo środki finansowe, nabywały jednocześnie w naszym kraju różnorodne majątki, nie płacąc wcale lub płacąc w znikomym stopniu dewizami przesyłanymi z zagranicy. Przeciwnie w znacznym stopniu transferowały je jako zysk z naszego kraju, przed którym nasze władze były i są jakby bezradne, nie nadzorując celowości i zasadności wydatków dewizowych i kombinacyjnych operacji kantorowych. W całym czteroletnim okresie zarobek doradczy firm zagranicznych w większości został skierowany na nabywanie w Polsce różnorodnych majątków, na zakładanie banków, spółek konsultingowych, audytorskich, informatycznych, biur maklerskich, pośrednictwa, domów handlowych, zakup sklepów, zakładanie firm developerskich, budowę biurowców i lokali na wynajem polskim instytucjom państwowym, samorządowym i społecznym, na niewyjaśnione operacje spekulacyjne, czy nawet na zakup mieszkań dla spekulacji itp.
Wystarczy spojrzeć na śródmieście stolicy, Warszawy, aby na każdym kroku dostrzec proces wywłaszczania polskich instytucji ze śródmieścia i plasowania się różnego rodzaju zagranicznych i to usługowych firm, obsługujących głownie instytucje państwowe. Uzyskują one ogromne zyski, które natychmiast transferują na zagranicę. Firma cudzoziemska, aby mogła powstać i funkcjonować w Polsce musiała najpierw w Polsce zarobić, a łatwy i nie odpowiedzialny zarobek wystąpił na doradztwie prywatyzacyjnym, czy w nabywaniu naszych przedsiębiorstw. Z drugiej strony na użytek krajowy propagandowo informowano społeczeństwo, że w kraju nie ma kapitału i władze muszą zabiegać o napływ kapitału obcego.
W ten aspekt propagandowy wpisuje się utrwalona w świadomości społecznej wypowiedz ówczesnego prezesa NBP, że kapitał nie ma barw narodowych, chociaż, zawsze on je miał i ma. W konsekwencji tego paradoksu przychodził obcy z nazwy, ale zawsze z kapitałem polskim. Jeżeli nie było kapitału, to należało go rozsądnie i długoterminowo tworzyć, choćby poprzez szeroki udział akcjonariatu pracowniczego, poprzez zbywanie, a nie ze stratą likwidowanie tak ogromnej liczby przedsiębiorstw, czy poprzez różnorodne ułatwienia kredytowe i czasowe ulgi w karencji podatkowej, czy też poprzez wspieranie eksportu, a nie jego ograniczanie, a potem niemal przez fizyczną likwidację dotychczasowych głównych wolnodewizowych eksporterów. Jeżeli zwalniano z podatków zagranicznych doradców prywatyzacyjnych, i wszelkie inne firmy z udziałem kapitału zagranicznego, i to na nieokreślony czasokres, to dlaczego nie można było zastosować czasowej ulgi podatkowej dla polskich podmiotów gospodarczych, głównych dotychczasowych eksporterów, dla których załamał się dotychczasowy rynek obszaru RWPG, czy w większym stopniu oddać zakłady spółkom pracowniczym i zwolnić je czasowo z podatku lub zastosować wobec nich, jak wspomniano wyżej , czasową karencję dla spłaty zobowiązań podatkowych, a nie intensyfikować egzekucje należności podatkowych do stopnia ich fizycznej likwidacji. A tym samym tworzenia masowego bezrobocia finansowanego środkami publicznymi. Innym niezrozumiałym czynnikiem w lansowanej propagandzie braku kapitału w kraju było, że zawsze w tej propagandzie występowały te same środowiska czy te osoby funkcyjne.
Na polskim rynku giełdowym stosunkowo szybko zaczęły spekulować firmy zagraniczne, i już w roku 1994 w obrocie giełdowym uczestniczyły 102 firmy zagraniczne, w tym 62 angielskie. Z głębszych analiz ekonomicznych wynika, że różnorodne firmy zagraniczne obsługują większość naszego aparatu gospodarczego, niemal w całości obsługują finanse państwowych i samorządowych instytucji eliminując z naszego rynku narodowego resztki polskich tego rodzaju podmiotów gospodarczych. Stosunkowo często publicznie widać było członków rządu w otoczeniu doradców zagranicznych, a nie krajowych.
Towarzystwo doradców zagranicznych jakby dodawało im splendoru i prestiżu i jakby się wstydzili korzystać z doradztwa polskich, własnych indywidualnych doradców i firm krajowych, którym nie zlecają niemal żadnych problemów analitycznych do zbadania zarówno bieżących jak i perspektywicznych. Z przedmiotu doradztwa widzimy beztroski stan rozrzutności, którą można zarzucić aparatowi gospodarczemu głównych ministerstw, finansów, gospodarki i skarbu. W resortach tych prawie nie zatrudniali specjalisto ze znajomością prawa dewizowego, problematyki bankowej, gwarancji, stosowania kursu walutowego, przepływu kapitału i rozliczeń w stosunkach międzynarodowych. Prawo dewizowe po modyfikacjach z początku lat 1990-tych jakby zanikło, a nadzór dewizowy nad transferem środków na zagranicę praktycznie zanikł, a jeśli jest to nie wiadomo, który organ go pełni. Środki dewizowe można z Polski wywozić, czy przesyłać w różnorodny sposób, niemal bez żadnej kontroli i nadzoru. Wypływają one z kraju niczym, powietrze przez granice państwa.
Dr Ryszard Ślązak
Poprzednie części CYKLU:
część 1
część 2
część 3
część 4
część 5
Wypowiedz się
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.