ROCZNICA, O KTÓREJ NIKT NIE PAMIĘTA

12 SIERPNIA 2023 R. AUTOR: PATRICK ARMSTRONGW HISTORII

Tego dnia, 12 sierpnia 1939 roku, rozpoczęły się w Leningradzie brytyjsko-francusko-radzieckie rozmowy wojskowe. Na czele delegacji brytyjskiej stał mało znany admirał, a francuskiej nieznany generał; Podróż łodzią zajęła im pięć dni. Delegacji radzieckiej przewodniczył minister obrony i szef Sztabu Generalnego.

Na pierwszym spotkaniu strona radziecka oświadczyła, że jest tam po to, by wynegocjować prawdziwe porozumienie o połączeniu się przeciwko Hitlerowi; Do czego zostali upoważnieni? Żeby porozmawiać, rzekł Francuz, pozwól, że wrócę do Londynu, powiedział Brytyjczyk. Kilka dni później Londyn powiedział, że przyjechał porozmawiać. Niezbyt pomyślny początek.

Mniej więcej rok po tym, jak Hitler przejął władzę, Moskwa zdała sobie sprawę, że Hitler i wszyscy inni idą po nią. Na polecenie Stalina minister spraw zagranicznych Maksim Litwinow zaczął forsować “zbiorowe bezpieczeństwo”: wszyscy, którym groził Hitler, powinni się zjednoczyć, aby mu się przeciwstawić.

Oczywiście, trzy główne mocarstwa, Wielka Brytania, Francja i ZSRR, byłyby przywódcami, ale Polska, Rumunia, Węgry, Czechosłowacja były na liście Hitlera. Samotnie zostaliby zjedzeni, jeden po drugim, tylko zjednoczeni mogli powstrzymać Hitlera.

Litwinow nie odniósł większych sukcesów: w 1935 r. zawarł traktat z Francją, ale w praktyce okazał się on mało treściwy. Tymczasem Polska, niezwykle ważna dla każdego antyhitlerowskiego planu, ponieważ leżała między ZSRR a Niemcami, podpisała pierwszy pakt o nieagresji z Hitlerem w 1934 r. i współpracowała w podziale Czechosłowacji w 1938 r. Waszyngton odrzucił propozycje w 1934 roku.

Wielka Brytania podpisała umowę morską z Niemcami w 1935 roku. Litwinow próbował i ludzie tacy jak Winston Churchill zgadzali się z tym, ale układ monachijski z września 1938 r. całkiem nieźle go zabił. Bez Wielkiej Brytanii, Francji czy Polski nie dałoby się tego zrobić.

Lont się palił: w marcu 1939 roku Berlin zerwał układ monachijski i rozczłonkował resztę Czechosłowacji; w kwietniu wypowiedziała pakt polski. Litwinow uzyskał zgodę Stalina na ostatnią próbę. Mimo że Stalin zastąpił Litwinowa Wiaczesławem Mołotowem, wciąż miał nadzieję, że wysłał swoich dwóch czołowych wojskowych na spotkanie z delegacją angielsko-francuską, gdy w końcu tam dotrze.

Ale jaka była nadzieja na kolektywny sojusz antyhitlerowski, jeśli jedynym rezultatem wieloletnich prób była delegacja niskiego szczebla, bez możliwości negocjacyjnych i z letargicznym docenianiem czasu? Najwidoczniej nic nie nadejdzie z Londynu, Paryża czy Warszawy.

Angielsko-francuska misja niskiego szczebla, powiedzmy, w 1935 r. byłaby bazą, na której można by budować, ale późnym latem 1939 r. było to absurdalne.

Gdybyś był Stalinem, co byś zrobił, gdy twój plan A jest martwy? Wiesz, że nadchodzi wojna, wierzysz Hitlerowi, kiedy mówi, że jego celem jest zajęcie przestrzeni życiowej na wschodzie. Twoi potencjalni sojusznicy tego nie rozumieją. Co byś zrobił?

Podczas gdy Londyn i Paryż roztrząsają się, a Warszawa śni marzenia (jakie sny? Hitler właśnie podarł pakt o nieagresji, na który liczyłeś: jesteś następny) Hitler uderza. A co powiesz na pakt o nieagresji? Stalin wykorzystuje okazję, umowa zostaje natychmiast podpisana. Stalin doskonale wie, że Hitler zamierza zaatakować ZSRR, więc zaczyna zagarniać jak najwięcej terytorium na zachodzie i odkładać ten dzień tak długo, jak to możliwe.

Za kilka tygodni zobaczycie całą masę artykułów mówiących o tym, że ci dwaj źli przyjaciele zebrali się, aby zrobić brudy na Polsce i rozpocząć wojnę. Nie zobaczysz żadnej wzmianki o nieudanej próbie sowieckiego bezpieczeństwa zbiorowego. Dlaczego nie? Cóż, autorzy prawdopodobnie o tym nie słyszeli (wiele rzeczy poszło w zapomnienie), a gdyby słyszeli, zepsułoby to propagandową wartość ich tyrady o nikczemnej Rosji.

LINKI ZEWNĘTRZNE. Wiedziałem, że tak się stało, ponieważ książka AJP Taylora “Origins of the Second World War” była stałym tekstem w czasach moich studiów i on o tym wspomina. Ale człowiekiem, który naprawdę wykonał wielką pracę nad tym dzisiaj, jest kanadyjski historyk Michael Jabara Carley. Oto wywiad z nim, który obejmuje szerszy obraz i jego trylogię, która wkrótce zostanie opublikowana, esej na temat tego, co nazywam planem A Stalina, oraz książkę 1939: Sojusz, którego nigdy nie było i nadejście II wojny światowej. Od czasu do czasu korporacyjne media zapominają o tym: “Stalin ‘planował wysłać milion żołnierzy, aby powstrzymać Hitlera, jeśli Wielka Brytania i Francja zawrą pakt'”.

(Nawiasem mówiąc, podczas gdy Zachód prawie o tym zapomniał, można być pewnym, że Moskwa nie.)

Opublikowano za: https://patrickarmstrong.ca/2023/08/12/an-anniversary-nobody-remembers/